دوچرخه سواری در خوزستان – مشغله های دریانوردی – قسمت بیست و هفتم

من و دوچرخه اول صبحی توی حال و هوای خودمان شهر سربندر می رویم.  حرفی هم با هم نداریم. کلی تریلی و کامیون و سواری می آیند می روند. می آیند می روند.
اسم سربندر را اولین بار است می شنوم. تقریبا بیست کیلومتری غرب ماهشهر قرار دارد.  نامش بعد از انقلاب به شهر بندرامام خمینی تغییر پیدا کرده است. ولی نام قدیمی اش  همچنان مانده، شاید به خاطر راحتی تلفظ و کوتاه بودنش باشد و شاید به خاطر عادت مردم به اسم قدیمی. در زمان ساخت بندر شاهپور نام داشت و برای اسکان کارکنان و کارگران بندر، ساخته شده بود.
 هوای شرجی به تن و صورت و وجودم می زند، حس خوشایندی دارم. حسی که اگر  تابستان بود، برعکس می شد. رکاب زدن در هوای خشک و گرم به هوای شرجی و گرم ارجحیت دارد. در هوای گرم، عرق هر بنی بشری در می آید تا چه برسد به اینکه شرجی هوا هم به آن اضافه شود و رکاب زدن هم باشد.
دوچرخه به کامیون ها و تریلی های عبوری نگاه می کند. آنها به فکر مقصدند و دوچرخه در لذت مسیر مثل خودم. در میان خورهایی رکاب می زنم که ماهشهری های حسابی به آن می بالند. آب کاملا راکد و آرام با عمق کم است. داخلش ماهگیری می کنند. کاش توری قلابی داشتم می رفتم.  ماهی صبوری، کلیکایی چیزی صید می کردم. آتشی به راه می انداختم. کباب ماهی درست می کردم و می خوردم. 
-    نه اینکه خیلی هم ماهگیری بلدی؟ آشپزیت پیشکش!
-    حالا به فرض که بلد نیستم.  می تونم که خیالات کنم.
-    لنگه کفش هم بگیری زیادیه برات. خیالات نکن یه خورده به اتفاقا و آدمای دیروز فکر کن تا به فراموشخانه ات نرفتن!
-    اینو خوب اومدی! دمت گرم که بعضی وقتا آدمو به چالش های درست و حسابی میندازی 
-    به این چالش نمی گن! فکر و هوش که نداری. لااقل من یادآوریت کنم.
دوچرخه پربیراه نمی گوید. خیالم در آن هوای شرجی پرواز می کند به دیدارم با خانم ریاحی. مادرش خیاط معروف شهر باشد، خودش هم کار مادرش را ادامه بدهد. ثبت ملی بکند. مهر اصالت بگیرد. سی و هشت سال هم کارش این باشد. آخرش هم در آن محله قدیمی زندگی کند و پسرش با مدرک مهندسی صنایع دنبال کار بگردد. بی خود نیست مردم تا مرا می بینند می گویند: عدالت کجایی؟
یاد حرف هایش می افتم:
-    شرکت های خصوصی از همه جای کشور اینجا اومدن. کارها را گرفتن. فقط همشهری های خودشونا استخدام می کنن. ولی بچه های ما اینجا بیکار هستن. آب و هوای اینجا هم به خاطر پتروشیمی و کشتی های عبوری آلوده شده. قبلا ماهی صُبُور اینجا زیاد بود. این ماهی از ماهی های خیلی خوش طعم و مفید ماهشهری هاست. پروتئین زیادی هم داره. ولی الان صید می کنن و به کشورهای اطراف می فرستن! چون اونها به دلار پول می دن و ما به ریال. 
احتمالا پشت این کارها هم، یک طرح و توطئه خارجی باشد. تا کار سیاسی نشده و من دوچرخه برای ادای برخی توضیحات احضار نشدیم، راهم را  ادامه می دهم. آنقدری می روم تا به سربندر می رسم. از آنجا هم ده کیلومتری رکاب می زنم تا به بندر می رسم. پس قاطی نکنیم شد ماهشهر به سربندر، بعد از سربندر به بندر. 
 از آن دور دورا یکی اشاره می کند بروم به سمتش.  
خب این هم از روابط عمومی که منتظرم هست.  سلام علیکی می کند و می گوید:
-    بچه ها هنوز نیومدن 
-    کدوم بچه ها؟ 
-    مگه شما با دوچرخه سوارها نیستید؟
-    نه به خدا! دوچرخه سوار  هستم. با دوچرخه سوارها هم خیلی بودم. ولی منظورت کدوم دوچرخه سوارها هستن.
-    همونایی که قراره از ماهشهر بیان  تا بریم بندرگردی! گفتم تو هم شاید همراهی شون کرده باشی.
-    آهان! نه من با اونا نیستم. اومدم با روابط عمومی برم بندرگردی 
-    اتفاقا ما هم با اونا می خواهیم بریم.
ایمان خودش هم دوچرخه سوار است و اهل ماهشهر. الان هم با ماشین پژوی 206 خوشگلش دوچرخه سوارها را همراهی می کند. 

دله یا قهوه جوش که عرب ها در مراسم رسمی و  غیر رسمی برای پذیرایی از میهمانان استفاده می کنند.

همانطور که صحبت می کنیم، حواسم پرت آن طرف تر می شود. کلی چادر سیاه، ماکت کشتی، کتری زغالی روی آتش، مشک و پلاکاردهای خیرمقدم به مسافران نوروزی بساط کرده اند. می روم جز خیرمقدمیون باشم. مردی سُرنا می زند. بغل دستی اش مردی سبزه با موهایی رو پیشانی با یک دسته چوبی روی دایره می زند. هر دفعه که طبل می زند، لبش  جلو عقب می رود. یعنی هر دقیقه شصت باری لبش  جلو و عقب می رود. ریتم موسیقی را می شود با لبانش هماهنگ کرد.

 دخترانی بزرگسال با لباس محلی سیاه و سفید، سبز تیره و صورتی با دستمال هایی رنگی با چهره ای عبوس می رقصند. آن هم رقص لری. نفهمیدیم این رقص  حلال است حرام است. نگاه کردن به این زنان مشکل دارد ندارد؟ 
از نظر من به خاطر لبخند نزدن، پوشش زیاد، نداشتن حرکات وسوسه برانگیز هیچ مشکلی ندارد. نظر دیگر مراجع را نمی دانم. 
برای اینکه دچار اختلالات مغزی بیش از این نشوم،  به سمت یک دیگ بزرگ می روم؛ مثل قحطی زده ها.  داخلش چیزی شبیه شیربرنج زرد است.

آش ماهشهری برای پذیرایی از میهمانان 

 

به بهانه سوال ولی باهدف پذیرایی می پرسم:
-    ببخشید خانم پزنده ترکیبات این غذاتون چیه؟ 
-    علیک سلام. اول یک بشقاب بخورید. ببنید طعمش چطوریه. بعدش می گم ترکیباتش چیه.
به هدفم رسیدم. مثل اینکه فکرم را خوانده، خیلی تابلو بود.
-    آره. راست می گید. الان گشنه هم هستم خیلی می چسبه. 

توضیحات سرآشپز آش 

حیف که طعم خوشمزه و بوی آن با کلمات قابل توصیف نیست. و گرنه چه عطر بویی از این کلمات بیرون می زد.
-    خیلی خوشمزه بود. بذارید بگم چی توی این غذا هست. 
-    بفرمائید 
-    برنج، شیر، زردچوبه، روغن. درسته؟
-    بله!  دوغ، سیرداغ و ماست گوسفندی هم بهش اضافه کنید، شما که با دوچرخه اومدید بیایید یه کاسه دیگه هم بخورید. 
-    لطف می کنید.
تا محتویات دیگ تمام نشده، محل را ترک می کنم. ایمان به همراه بچه های دوچرخه سوار و روابط عمومی منتظرم هستند. 
حرکت می کنیم. نمی توانم با دوچرخه سوارها ارتباط بگیرم. جلوتر می روند و با هم صحبت می کنند. 
انتظار داشتم نه به خاطر خودم به خاطر بار دوچرخه بیشتر تحویلم بگیرند. ولی دریغ! مثل اینکه خودم را زیادی تحویل گرفتم.
تریلی هایی که در اینجا در حرکت هستند دو دسته اند. بعضی از آنها بار را می گیرند و به داخل کشور حمل می کنند. بعضی های دیگر کار داخلی بندر را انجام می دهند. تقریبا نوده درصد آنها هم ماک دماغدار هستند. بیشتر راننده های این ماشین ها از اسدآباد همدان هستند. یک نفر آمده و بقیه را به دنبالش کشیده. 
همانطور که می روم برای اینکه من هم حرفی زده باشم با خودم می گویم. سلام ای بندر، سلام ای کامیون ها، سلام ای  چرثقیل ها، سلام ای کشتی ها. 
یکهو خودم را روی یک اسکله روبروی یک ملوان می بینم.  در ادامه می گویم سلام ملوان!

ملوان غلامرضا قنواتیان 

غلامرضا قنواتیان ملوانی با لباس آبی سیر و کلاه امینی سبزرنگ از خودش می گوید و دریا و خوشی ها و سختی ها و داستان هایش. 
غلامرضا به عنوان پایلوت یا راهنمای کشتی روی یدک کش کشتی کار می کند. با یدک کش کشتی ها  را از کاپیتان کشتی های ورودی به بندر تحویل می گیرد و به سمت بندر حرکت می کند. کشتی ها با طناب های محکم به یدک کش ها وصل می شوند. برای این کار دو یدک کش لازم است. یکی سینه و دیگری پاشنه کشتی را می گیرد. 
ملوان ها از یک هفته تا شش ماه کارشان در دریا طول می کشد. به همین میزان هم مرخصی می روند. حتی در پاکستان و هندوستان تا یکسال هم روی دریاها می روند. 
باد و موج بزرگترین خطرها برای دریانوردها هستند. باد سرد و شرجی و شمالی همگی را تجربه می کنند. جذر و مد، موج های بزرگ در دریا درست می کند.  حتی در ایام طوفانی هم، یدک کش ها حتما باید در دریا باشند. 
دوری از خانواده و مشکلات جسمی و روحی هم پشت بندش است.  
براساس رسمی حداقل هفتاد هزار کمبود نیرو در دنیا در کشتیرانی وجود دارد. 
اروپایی‌ها به خاطر این مشکلات دیگر دریا نمی‌روند و دارند از جاهای دیگر نیرو می‌گیرند. یا این که در ژاپن دانش‌آموزان سوم راهنمایی را بورسیه کرده و حقوق می‌دهند. این‌ها بعد از این‌که دیپلم گرفتند به هزینه آن شرکت به دانشگاه علوم دریایی می روند تا درس بخوانند، تنها به این شرط که برای آن‌ها کار کنند.
نفر اول در یک کشتی کاپیتان کشتی است. تمامی مسئولیت‌های کشتی را بر عهده دارد و تمام کشتی در اختیار اوست.
 نفر بعدی «فرمانده یک» است.  درصورتی که کاپیتان دچار مشکلی شود کشتی در اختیار اوست.
 بعد از فرمانده یک، فرمانده دو و سه به ترتیب قرار دارند، موتورخانه مسئولی جدا دارد، یک سر مهندس در قسمت موتور‌خانه مسئولیت تمامی تجهیزات را بر عهده دارد و مشاور فنی کاپیتان هم هست، پس از او به ترتیب مهندس دو، سه و چهار قرار دارند. در این قسمت یک مهندس الکترونیک است و یک مهندس مخابرات. در قسمت ملوانی هم هفت یا هشت نفر ملوان هستند که در قسمت عرشه فعالیت می‌کنند. آشپز و دیگر نیروهای خدماتی هم وجود دارند.
مراکزی چون آموزش کشتی‌رانی جمهوری اسلامی، آموزش شرکت ملی نفت‌کش، آموزش کشتی‌رانی ایران و هند و مراکز خصوصی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، آموزش دریانوردی را به عهده دارند. 
نتیجه نهایی که نصیبم شد این بود که برای کار در دریا باید عاشق باشد یا به قولی دوستی باید  عقشش به این باشه.

 

کشتی هایی که بار گندم را روی تریلی ها خالی می کنند. 

 

مشک ها در سال های دور داخل پوست گوسفند برای تهیه دوغ و کره و ماست ساخته می شدند اما امروزه به این شکل هستند

مامور حراست بندر که خیلی دوست داشت با من عکس داشته باشد

نوازندگان ماهشهری می زنند دختران رقص دستمال و پسران رقص چوب انجام می دهند. 

 

دوچرخه سواری در خوزستان – به نام مادر – قسمت بیست و ششم

خسته ام. رکاب زدن 50 کیلومتری تا ماهشهر، صحبت با روابط عمومی شهرداری، جلسه با مسئولان میراث فرهنگی و این آخری مصاحبه ام با آقای حسن مشایخی انرژیِ صاحب انرژی هسته ای را هم می گیرد تا چه برسد به من!
اما کاش فقط این بود. بعد از مکالمه تلفنی ام برای لحظه ای ذهنم هنگ می کند. هاج و واج ماندم چه کار کنم با این وضعیت!؟ مانده بودم چطور رایستارت کنم به تنظیمات کارخانه.
با مسئول روابط عمومی پتروشیمی بندر امام هماهنگ شده بودم شب مانی را در یکی از سوئیت هایشان باشم. یک شیر حلال خورده ای خواسته بود به من کمک کند تا بتوانم بندرامام را خوب بگردم.  
اما این لحظه آخری مسئول مربوطه تماس گرفته و می گوید: جناب عابدینی! متاسفانه سوئیت ها مشکل پیدا کردن و امکان پذیرایی شایسته و بایسته از  شما نیست. همونجا جا برای اقامتتون یک فکری بکنید! فردا اومدید ما در خدمتیم!
-    آخه الان تعطیلاته! خودتون هم می دونید هتل ها و مسافرخانه و اقامتگاه بومگردی و غیر بومگردی کیپ تا کیپ پر شدن. اونم توی این ایام که پرنده ها و چرنده های مهاجر هم برای خوشگذرونی به اینجا میان. چرا زودتر بهم اطلاع ندادین؟
-    شرمنده دیگه. اونقدر سرمون شلو غ بود نتونستیم زودتر بهتون خبر بدیم. 
-    خواهش می کنم. خودم یه کاریش می کنم.
-    ولی فردا اومدید بندر ما در خدمت شما هستیم.
با خودم فکر می کردم حتما به خاطر این هماهنگی قبلی یک عزت و احترامی هم برایم قائل می شوند! اما صد رحمت به آن هماهنگی های دقیقه نودی ام! 
کاری که شده. با اینکه گرسنه هم شده ام، حرص خوردن هم سیرم نمی کند. کارهایم آنقدر فشرده بوده که حتی نتوانستم بروم رستوران برای غذا خوری! خیلی دوست دارم غذاهای دریایی را تست کنم با آن شکم گرسنه؛ در حد یک نهنگ پلو. 
از طرفی یک مصاحبه دارم. بلیط برگشت هم باید از ترمینال بگیرم. دیر که می شد هیچ! به تاریکی هم می خوردم. چادر و کیسه خواب هم به این راحتی ها نمی شد استفاده کرد. جاده های دور و بر ماهشهر حسابی پرترددند. هر جایی هم که نمی شود جای کمپ پیدا کرد آن هم در تاریکی. توی این تاریکی جای کمپ پیدا کردن مثل پیدا  کردن یک سوزن در انبار کاه است. چشمانم خسته اند در حد کاسه درآمدن.
پسر آقای مشایخی هم قبل از این مکالمه گفته بود شب خانه شان باشم و من با اطمینان به نفس علی حده گفتم:«ممنونم! قبلا برای شب مانی هماهنگی شده» 
ولی خب باید رودبایستی و خجالت و شرم و کم رویی را طبق معمول می گذاشتم کنار دوچرخه! دوباره رو کردم به طرف آقای مشایخی 
-    یه عرضی داشتم خدمتتون 
-    بفرمائید 
-    جسارته
-    بگیدراحت باشید
-    امکان داره امشب بیام اینجا باشم. اگه ممکن نیست یک فکر دیگه می کنم. 
-    آخه این چه حرفیه می گید. من که خدمت شما گفتم. ما خونمون مضیف داریم برای مهمونا. پدر هم خودش گفت چقدر مهمان دوسته! شما چرا این قدر تعارف می کنی. وسایلتو بیار توی مضیف. بگذار برو کارت رو انجام بده و برگرد شب اینجا. فقط با عرض معذرت ما خودمون می خواهیم بریم مهمونی. شاید نتونیم اونطور که باید در خدمتت باشیم.
-    من فقط جای خواب می خوام و بس! 
کاش همه مشکلات نه پنجاه و شش درصد مشکلاتمان همینطور حل می شد.
حالم خوب شد. 
 سوژه های بعدی ام دو زن هستند از دو نسل. مادر و دخترند.
 نگاه به زنان چه در ایران و چه خارج ایران در اغلب موارد خوب نبوده و نیست. در زمان های گذشته چارچوب های خیلی دشواری داشتند و چند همسری امری متداول بود. در دنیای مدرن امروز  نگاه جنسیتی و ابزاری بیشتر شده است. 
در ایران نوع پوشش زن باعث بگیر و ببندهای سخت می شود و کلی مشکلات پشت بند آن می آید. 
در برخی دیگر از کشورها با لباس های خیلی سبک می شوند ابزار نمایش و پول درآوردن!
زنانی هم هستند که جسم و فیزیک شان برگ برنده شان نیست. تفکر و توانایی شان قدرت شان است. پس برویم به موضوع جذاب بعدی. 
بار دوچرخه را خالی می کنم. سبک بار و بال به خیابان شریفی در محله نسبتا قدیمی ماهشهر یا به قول خودشان مویشیر می روم! یاد محله پدری خودمان می افتم؛ ساختمان های نما نکرده و خیابان پرجمعیت.  روبروی مسجد داخل محل یک کوچه باریک خانم سکینه ریاحی را می بینم.

خانم ریاحی  خیاط صاحب هنر و صاحب نام ماهشهری است. صاحب هنری که هنرش را مدیون مادرش می داند. از مادر  آموزش ندیده ولی مثل مادر شده.  مادرش و خودش با هم زندگی می کنند. 
قصه مادر یک قصه معمولی نیست مادرش سفر زندگی کرده و زیر و بم زندگی رو دیده. با شور و اشتیاق از مادرش می گوید. حیفم می آید صحبت هایش را کم و زیاد کنم. عین صحبت هایش را با آن ته لهجه ماهشهری می نویسم.
مادر من خیری بهگامی 85 سالشه. مادر شش ماهه بوده  نوزاده بوده  از ایران به کویت مهاجرت می کنه(به همراه خانواده) همونجا بزرگ می شه. سیزده سالگی ازدواج می کنه. بعد از ازدواج دو  بچه همونجا داشته که مجددا به درخواست همسرش به ایران بر می گرده. متاسفانه اینجا که میاد از همسر جدا می شه. ازدواج ناموفق داشته. پسردایی اش هم بوده.
مادرم می مونه با دو تا بچه و باید اینا را بزرگ می کرده . تا هفت سال خیاطی می کرده. گلدوزی یا همون کَمه دوزی که از خاله های پدرش بهش به ارث رسیده بود. یعنی همونجا یاد می گرفتنه. کَمه دوزی اینارو کل خانما یا دخترای ماهشهر هم سنش بودند یا کوچکتر بودنه اینارو آموزش می ده. عبادوزی و خیاطی هم بوده.  (کمه دوزی به این صورت است که پارچه ای را روی دایره ای مثل الک می پیچند. بعد روی پارچه طرح هایی را می کشند. پارچه را جدا می کنند. با نخ گلابتون و پولک روی آن بافندگی می کنند)

خانم ریاحی نفسی تازه می کند  و ادامه می دهد:
-    یه خیری بوده توی ماهشهر که همه می شناختنه. خیری کویتی بهش می گفتنه با کلی هنر! کمه دوزیش هم دیگه مرتب انجام می داده. هر چی لباس می دوخته می فرستاده کویت. یعنی اینجا مطلقا خریدار نداشتنه. همشونا می بردنه اونور. فقط خیاطی خودشم قبول داشتن. یعنی هر چی شاگرداشم می دوختنه اینا را نمی فرستادنه. ولی لباس هایی که خودش می دوخته ثوب عربی بهش می گفتن یا حومه هاشمی می فرستاده کویت به اندازه پولش می  فرستادن. خلاصه  بعد از هفت سال بچه ها رِ بزرگ میکنه بعد با پدر بنده ازدواج می کنه. 
بعد از اینکه با پدر من ازدوج می کنه این کار را همچنان ادامه داده. منم که خیلی فضول بودمه هیچ وقت نمی نشستم ازش آموزش بگیرم. من  می ذاشتم هر وقت  مامان می رفت بیرون بعد می نشستم پایه کَمَش (با خنده) دوخت می کردم. به محضی هم که می اومد می گفت کی نشسته پای کَمَه؟ سکینه کار توئه! دیگه گفتم آره. گفت نه دوختتو دقت کن! یک کم دقت کن! بهترش کن! دوختت خوبه ولی بهترش کن
 والا اگه بشینم ازش آموزش بگیرم ازش نه! 
 ولی خدا رو شکر می کنم که دارم راهش را ادامه می دم  و این ارث به من رسیده و الحمدلله شکر  هم مهر اصالت گرفته هم ثبت ملی شده. 
 الان سی و هشت ساله که خودم انجام می دم. دیگه از موقعی که پیشش بودم. بعدش هم که ازدواج کردم دیگه تو خونه تک و توکی خودم انجام می دادم. یه سفارش چیزی داشتم. خودم انجام می دادم ولی  کلا الان سی و هشت ساله که این کار را انجام می دم. تقریبا پنج سال هم زیر نظر میراث فرهنگی هستم. خانم عبادی(رئیس میراث فرهنگی) خیلی زحمت کشیدن. خیلی بدو بدو کردن. برای این کار و سال 1400 من تونستم که برم مهر اصالت بگیرم با هم با زحمات خانم عبادی ثبت ملی هم شده به اسم ماهشهر. البته من گفتم هر چیزی که ثبت می شه می خوام به اسم مادر باشه. 
این دفعه من می پرسم:
-     مادر که اهل آموزش دادن نبود شما خودتون آموزش می دید؟
-    من الان خدا رو شکر هنر آموز داشتمه. دارم سعی می کنم گسترش بدم. اگر خانما استقبال کنن خیلی خوب می شه .
-    از کارتون حمایت می شه ؟ 
-    کلا حمایت خانم عبادی بودکه الان به اینجا رسیدم. هم زحمات زیاد کشیده هم تونسته که این خونه رو توی ماهشهر جا بندازه.
-    کارگاه تون کجاست؟
-     کارگاه من خیابون طالقانیه
-    برنامه کاری تون روزانه تون به چه صورتی هست؟
-    از صبح ساعت هشت می شینم می دوزم تا ساعت تقریبا یک . یک ناهار و نماز. دوباره می شینم تا هشت شب ده شب. بعضی موقع ها اگه سفارشم سنگین باشه مشتری هم بخوادش تا ده یازده شب می دوزم.
-    شهرهای دیگه ای هم این کار رو شما رو انجام می دن؟
-     الان شهرها هرمزگان بوشهر همین بافت رو دارن
-    کارتون فرقی هم با اون کارها داره؟
-    بله. اونا با یک تار نخ کار می کنن یک نخ گلابتون ولی من با سه نخ کار می کنم. این کار استحکام رو بالا می بره. اونا با قلاب کار می کنن من با یه قلاب معمولی کار می کنم. این قلاب که بماند بعد من یه وسیله ای دارم گفتم کشتبان یا انگشت دونه به زبان مادری کشتبان می شه. ولی توی زبان عربی همون انگشت دونه می شه. اینه با یک تیکه حلب درست می کنیم روی انگشتمون می ذاریم این زنجیره رو نگه می داره که ما بتونیم نخ بعدی رو از تو زنجیره خارج کنیم. من اصلا بدون این نمی تونم کار کنم. یه خانم  هرمزگانی نمی تونه با این کار کنه. اونا با قلاب کار می کنن. این دست ساز کار مادرمه. من الان سی سال اینو دارم. برای نقشه هامم معمولا شابلون درست می کنم با شابلون طرح ها رو پارچه انتقال می دم. 
برای چند دقیقه ای پیش مادر می روم. با لهجه ماهشهری صحبت می کند. با اینکه شنوایی اش کم شده ولی نهایت تلاشش را می کند با دقت به سوالاتم جواب دهد. خوش صحبت است. لبخندی شیرین دارد وقتی به سوالاتم جواب می دهد.  از کویت به ماهشهر بر می گشته طلای زیادی هم همراه خودش داشته و آنها را خرج خرید خانه  و بچه ها کرده. با اینکه به ارزش پول و دارایی اشاره می کند اما آن را چرک دست هم می داند. 

صحبت هایمان با بوسه پرمهر خانم سکینه ریاحی بر دستان مادرش به پایان می رسد. مادر مهر سال 1401 چشم از جهان فرو می بندد.
صحبتم که تمام می شود می روم سریع بلیط می گیرم و بر می گردم به خانه آقا مشایخی. توی راه با خودم فکر می کردم اگر من هم یک جا بند می شدم و به هنری می پرداختم وضعم خیلی بهتر از الان می شد. اما انگار که من پیامبری شدم برای روایت زندگی همچین آدم هایی. این هم یک جور خودستایی!
خسته و کوفته مثل ربات آهنی که باطری اش تمام شده باشد خودم را به خانه آقای مشایخی می رسانم. علاوه بر چشمانم، احساس می کنم مغزمم می خواهد متلاشی شود.  بزرگ و کوچک شدنش را حس می کنم. 
آقای مشایخی من را به اتاق مضیف می برد. می گوید الان براتون شام می آرم. می گویم توی بساطم شام دارم، از طرفی خیلی خسته ام فقط می خوام بخوابم. خیلی اصرار می کند و من انکار.
می روم اتاق. آنقدر خسته ام فقط میخواهم چشمانم را ببندم و بخوابم. خیلی خسته ام خیلی!
چند دقیقه ای از بستن چشمانم نگذشته که  مشایخی در اتاق را می زند. یک سینی می آورد. آن هم چه سینی ایی پر از غذا! بعد هم می گوید:
-    ببخشید آقای عابدینی این غذای مختصر حاضری اوردیم براتون 
-    آخه چرا زحمت می کشید غذا من داشتم.
-    دیگه لقمه مهمون ما باشید 
-    ممنونم از شما 
وقتی در را می بندم. انگار که سلول های مغزم به دستانم دستور می دهند. بعد از آن است که مغز و چشم و دلم آرام می گیرند.
 

دوچرخه سواری در خوزستان – بهترین زندگی رو دارم– قسمت بیست و پنجم

«لذت زندگی مو اینه که مهمان داشته باشم و اگر مهمان نداشته باشم سردرد دارم.»
این  گفته  پیرمردی است سرزنده، گرم، صمیمی و مهربان از یکی از محله های خوب ماهشهر. خانه شان فاصله زیادی تا ساحل دریا ندارد. خانه های اینجا نظم ونظام درست و حسابی دارند. خانه های سازمانی که بعضی هاشان آپارتمانی شده اند، مثل همین خانه ای که الان مهمانش هستم.  فضای سبز منطقه حال خوش  به آدم می دهد. مخصوصا به آدم خسته ای مثل من. دوست داشتم دوچرخه را کناری بگذارم و بشینم و نفس عمیق بکشم.
حسن مشایخی متولد سال 1315 و  85 سال دارد. یعنی زمانی که من با او هم صحبت می شوم.  اصالت هندیجانی دارد. از سال 44 از هندیجان به ماهشهر آمده است. هندیجان هفتاد کیلومتری شرق ماهشهر قرار دارد. 
وقتی به خانه وارد می شوم مهمانان زیادی می بینم. با  او و  دو نفر از پسرانش به اتاقی می رویم که با هم صحبت کنیم. مشایخی وقتی صحبت می کند لهجه اش مرا یاد جناب خان برنامه خنداونه تلویزیون می اندازد. چقدر یک کارکتر تلویزیونی می تواند فرهنگ و گویش خطه ای از کشورمان را نشان دهد. 
به تعارف او پرتقالی پوست می کَنم و پشت بندش پسرش یک چایی خوشمزه می آورد. 
مشایخی خوبیش این است که خیلی منصفانه و صادقانه صحبت می کند. پُز وضعیت امروزش را نمی دهد. از سختی ها و بدبختی های گذشته می گوید. یک طرفه قضاوت نمی کند از خوبی هایش، از آدم های با مرامش، هم می گوید. مهمان نوازی اش همین بس که نیم ساعت پیش از میراث فرهنگی با او هماهنگ شده که من می خواهم با خانه اش بروم. آن هم با آن سر و وضع به هم ریخته یک دوچرخه سوار زوار در رفته!و او آن طور به استقبالم می آید. از خودم خجالت می کشم.
در فرصتی کوتاه اطلاعات زیادی به من می دهد. یعنی خوراک فکری من را هم تامین می کند. حتی کتابچه قدیمی را هم می آورد نشانم می دهد. اما حیف! فرصت کم بود. ولی باز همین حرف هایش هم شنیدنی است. 

 

***

-    پدرم دریانورد بود. با کشتی بادی بی موتور به زنگبار می رفت.(زنگبار پایتخت تانزانیا است. جزایر زیادی دارد که مرکز صادرات ادویه هستند) 

-    سفرهاش چقدر طول می کشید؟
-    شش ماهه می رفت و شش ماهه بر می گشت.  یک موقعی به وقت جذر و مد کشتی شون به صخره های داخل دریا می خوره .همه شون رو آب می بره. 

-    خدا رحمتشون کنه اون موقع چند سال داشتین؟
-    مو اون موقع شش ماهه بودم. 

-    پس چیزی ازشون یادتون نمی آد؟
-     چیزی یادُم نمیاد. اما پدرم یک دفتر خاطرات ازش مونده بود. دفتر خاطراتش رو دیدُم. فهمیدم پدرم کی بوده و چه شهامتی داشته. در دفتر  خاطراتش از نماز خواندنش گفته که دینداریش معلوم می شه. از مغازه اش گفته پس توی کار خرید و فروش بوده. و از همین نوشته ها بود که با پدرم بیشتر آشنا شدم.

-    چه اتفاقی برای شما افتاد؟
-    مادرم به خاطر اینکه جبران این بی پدری  رو بکنُه. منو وادار  می کرد موقع بیکاری برُم پهلو شیخ. یک قلیون چاق کنُم. یک چایی بدم.داخل مجالس بزرگا. دو کلمه حرف حساب یاد بگیرم. بعد از اینکه بر می گشتم ازم می خواست چی گفتن؟ چی بود؟  

-    از علاقه تون به کتابخوانی بگید؟
-    مو اون موقع دو روز کار می کردم .از کارم می زدُم کتابی می خریدُم. خیلی به کتابهای تاریخی علاقه دارم. کتابخانه دارم. یک خونه ماهشهر داریم یک خونه اینجا. حاجی(اشاره به دامادش است) کتابها رو آورد اینجا تحت این عنوان که من رو طمع بندازه و اینجا ماندگار بشم. مو کم خوابم ساعت ده یازده شب تا صبح خواب نمی آید دفترم پهلومه قلمم پهلومه یک خاطره به ذهنم اومد به اندازه ا ی که بدونم یادداشت می کنم 

-    تاثیر کتاب خوندن توی شما  چی بوده؟
-    در اثر خوندن کتاب بچه هام سواد دار شدن

-    چند بچه دارین؟
-     9 تا بچه دارم. نَزَدمُ شون. برای نمونه هر چی کار می کردم توی طاقچه پنجره خونه می گذاشتم. در دسترس همه بود. هر کس به قد لازمش می اومد بر می داشت و هرکی می اومد می دید پول نیست به ما نمی گفت که پول نیست. می دونستن خودش علامتی بود تا دفعه دیگه 

-    هوای اینجا خیلی گرم و شرجی هست مخصوصا توی فصل تابستان. اون موقع چکار می کردین؟
-    یک قوطی حلبه بالای پنجره می گذاشتن. زیرش سوراخ های خیلی خیلی ریز درست می کردن. خار شترو داخل طاقچه پنجره می گذاشتن. قطر این در حدود پنجاه سانت بود. داخل قوطی آب می ریختن. آب از سوراخ های اون چکه چکه می کرد. باد می زد همه خنک می شد. سبک ساخت قدیم غیر از الان بود. کوچه ها اغلب مارپیچی بود مثل هندل ماشین. این کار به دو دلیل بود یکی هوا دور می زد یکی اینکه دزد اگر می امد اینجا راحت می گرفتند. 

-    حالا که حرف از دزدی شد، وضعیت دزدی های اون موقع چطور بود؟

-    بگذار یه خاطره بگُم. هندیجان یک نفر داشتیم اسمش اکبر دزد بود. الان شاید پونزده بیست ساله مرده.   اگر بری به هندیجانی ها  بگی اکبر دزد همه می گن خدا رحمتش کنه دزد با انصافی بود! مثلا می اومد به شما می گفت سیگار ندارم. پول سیگار بده. می گفتین نمی دم می گفت پس مواظب خودت باش. می اومد بز یا الاغت را می برد می فروخت به فلانی بعد می اومد بهت  می گفت فلانی خرت رو دنبالش نگرد به فلانی 5 قرون فروختم. (با خنده)
اما همین دزد دو دختر بی پدر و مادرو با جهیزیه شوهر داد. دو تا پسر داشت می زدشون می گفت: پدرسوخته ها من نماز نمی خونم ولی شما بخونید. 
یک بار اکبر دزد وقتی که پیر شده بود ازش پرسیدم:«همه خونه ها دزدی کردی خونه ما چرا نیومدی؟» گفت:«برادرت آدم فهمیده ای بود. می گفتم یک پاکت سیگار می خوام پول دو پاکت می داد.» 

-    شما در زمانه ای بودید که اینجا قحطی اتفاق افتاد از اون موقع بگید؟(قحطی بزرگ در ایران مربوط به سال 1917 تا 1919 بعد از پایان جنگ جهانی اول است که حدود 2 تا 10 میلیون نفر از مردم جان خود را از دست دادند. دلیل این قحطی بی عرضگی شاهان قاجار، خشکسالی و مداخلات خارجی بر می گردد. در اینجا از قحطی دیگری بعد از جنگ جهانی دوم می گوید.)
توی اون موقع قحطی به اندازه ای شد که مردم علف خوار شدند. چیزی برای خوردن نبود. سالی اومد که بهش سال چونه ای می گفتند. منظورم چونه خمیره نه آرد!  شناسنامه مون رو می بردیم  پهلو نونوا. شناسنامه را نشون می دادیم به تعداد نفرات خانواده چونه نون می گرفتیم. توی خونه با اون چونه ها نون درست می کردیم 
ماپنج نفر بودیم پنج چونه خمیر به ما می دادن. یک بار مو رفتیم سهم چونه مُنو بگیرُم. محیط کوچک بودن همه با هم آشنا بودیم. یک پیرمردی می شناسم سر راهم می بینُم. به مو گفت: بابا بده ببینم چونه اش درشته یا نه؟ ما چونه را نشون دادیم چونه رو انداختن تو جیبش. گفتم چونه امو بده. یک کشیده هم زد به صورتم. گریه کردم نتیجه نگرفتم. اومدم خونه. جریانو به مادر گفتم. گفت: داد می زدی همسایه ها می اومدن کمکت. گفتم کسی نبود پیرمرد جلومو گرفت.

برادرم اینا به خاطر اینکه منو تنبیه کنن و نگذارن دفعه دیگه حق من رو بگیرن و دفاع کنم از خودُم. گفتن امروز گرسنگی بکش تا دفعه دیگه بتونی از حقت دفاع کنی. بعد یکی شون یک ذره گذاشت کنار هم چونه ای درست کرد برای ما داد (با خنده)
مو بزرگ شدُم. زمان گذشت مردی شدم. مو ناهار می دادم ناهار عالی. وضع فرق کرده بود. پیرمرد اومد داخل خونه. نابینا شده بود. بچه هاش می خواستن ردش کنن که ما راحت تر سر سفره باشم. گفتم نه بذارش بیاد. اومد گفت: می خوام حلالم کنی گفتم: وا اون سالی که تو دیدی گذشت ما الان مردیوم. ما همون روزی که نتونستم بگیرم حقومه حلالت کردیم دیگه (با خنده) دیگر راهی نداشتم اومده بود برای حلالیت آخرشم هم حلال کردم.

یادتونه وضعیت شهرهای دیگه چطور بود؟
یادم میاد گدا از بندرعباس با پای پیاده می اومدن اینجا تا توی  بندر کار کنند.(فاصله بندرعباس تا ماهشهر حدود هزار کیلومتر است) دیگر رضا شاه رفته بود(سال 1320) شاه جدید اومده بود کاراش روبراه شده بود اینجا کار بود. 
دو تا خان زاده از بندرعباس اومدن ماهشهر. مو باهاشون آشنا شدم. سواددار بودن. اینجا شاهنامه می خوندن. اگر بگمت یک متر و نود متر و پنج سانت قدشون بود باور نمی کنی. هیکل عالی اما پوست رو استخوان بود. در اثر گرسنگی جل می زدن. چیزی مثلثی پشت کمر می گذارن که بار سرازیر نشه. پایین بار حد واسط کمر تا گردن باشه. حمالی می کردن.
 بعد فلکه لرها (میدون امام ) قبرستون بود. اونجا اتاقک هایی بودن به ارتفاع دو متر.مرده ها را می ذاشتن داخلشون. کربلا یا  قم می بردن. چون این خان زاده ها جا برای خواب نداشتن. روی تختی که مرده داخلش دفن می کردن  می خوابیدن.
مو یکی شون رو دیدم. گفتم:«چطور اومدی اینجا؟» گفت: «بابا چیزی برای ما نبود. ما مجبور شدیم اومدیم برای کار.»
 اونوقت این دو نفر خان زاده  با این وضعیتی که داشتند، هر کسی که از بندرعباس می اومد اینجا یه شب دو شب خوراک شون با  اینا بود. مهمان نوازی می کردن اگر نداشتن پول قرض می کردن چون حمال اینجا بودن، مغازه ها پول می دادن. مورد اطمینان بودن و این مهمان های تازه رسیده اداره می کردن تاصبح بتونن براشون کاری درست کنند. همه کار هم می کردن گرسنه بودن دیگه می ذاشتن کشاورزی می ذاشتن حمالی می ذاشتن حمومی هر چیزی می گفتن می رفتن چون پول می خواستن این قدر سخت گذشت که ما هر وقت یادم میاد دلم به رعشه می افته 

فرق گذشته با الان توی چی می دونید؟
عاطفه تقریبا بهتر از الان بود. عاطفه فرزندان نسبت به بزرگترها. البته خونه ما نه! ها خونه ما حفظ کردند. ما اگر بگُم آخ! همشون دختر و پسر دور من رو می گیرن. دخترم دکترمه. حاج حسین دو مرتبه  منو برده مکه. قلبم عمل کرده چشمامم رو عمل کرده بهترین زندگی رو مو الان دارم. این ساختمان را درست کرده که همه مون رو دور هم جمع باشیم. ما بهترین زندگی رو دارم. افتخار می کنم چون اغلب دور بری ها را دیدم پدرشان را بردند خانه سالمندان 

خدا رو شکر! عیب این روزا چیه ؟
عیب این روزا اینه که دروغ زیاد شده ما الان نه دین داریم نه مذهب! نه عثمان می پرستیم و شمر و نه علی و اولادش رو.

به همراه آقای مشایخی و یکی از فرزندانش به یادگار تصویری می اندازیم.

دو نوه بانمک مشایخی که لحظه ای دست از شیطنت بر نمی داشتند.

 

نان سنتی ماهشهری که طعم شیرین دارد و خیلی خوشمزه است

 

 

دوچرخه سواری در خوزستان – شهرستان ماهشهر – قسمت بیست و چهارم

اینقدر تفاوت! 
فاصله تقریبی50 کیلومتری انگار به اندازه 50 سال فاصله زمانی داشت.  شهر تمیزتر، مرتب تر، شیک تر، با ساختمان های بلندتر و خیابان های سرسبزتر و قشنگ تر بود. 
خودم را می اندازم شهرداری ماهشهر. بیشتر کارمندها کت و شلوار مرتب به تن دارند الا من.  
با لباس ورزشی و چهره ای کمی تا قسمتی درهم و برهم و خسته داخل می شوم. مستقیم می روم دفتر روابط عمومی. خودم را تحویل می دهم. تحویلم می گیرند. منتظر رئیس روابط عمومی می مانم. مثل آفتاب پرست همه جای اتاق انتظار را برانداز می کنم. تصاویری از دیدنی های شهر روی دیوار سفید رنگ جا گرفته اند. 
مردی نسبتا هیکلی وارد می شود. دفتردار می گوید: 
-    خودشه. آقای روابط عمومی! برم هماهنگ کنم و برگردم.
می رود. هماهنگ می کند و بر می گردد همراه با لبخندی. 
-    بفرمائید! آقای رئیس منتظر هستند. 
می روم.
-    سلام جناب روابط عمومی. عدالت عابدینی هستم از شهرستان با دوچرخه. نویسنده ام و یک خورده پژوهشگر. می تونید کمک کنید. 
-    خیلی خوب. چرا که نه؟ اصلا ما برای همین اینجائیم! چه کمکی از عهده مون بر میاد؟ 
-    راهنماییم کنید برای دیدن چند آدم حسابی و شناخت خوب شهر. 
-    چون یه خورده پژوهشگرید یک  جای خوب معرفی می کنم. اونجا هم چند آدم خوب تر معرفی می کنن. خوبه؟
-    نیکی و پرسش؟
لبخند می زند. گوشی بر می دارد. شماره ای می گیرد. چند بوق ممتد و بعد:
-    سلام عرض شد خانم عبادی! من روابط عمومی شهرداری هستم. حال شما خوبه؟ ممنونم. یک آقای دوچرخه سوار ایرانگرد و جهانگرد اومدن به شهرمون. چند تا سوال دارن می تونید کمکشون کنید؟
گوش می دهد و چند ثانیه بعد ادامه می دهد: 
-    بله! بسیار خب. الان آدرس می دم خودشانا می رسونن. محبت کردید. خداحافظ شما
آدرس و شماره همراه خانم عبادی رئیس میراث فرهنگی ماهشهر را می دهد. مستقیم و سرراست می روم به ساختمان میراث فرهنگی. خانم عبادی و آقای اویسی از کارشناسان میراث فرهنگی به استقبالم می آیند با عزت و احترام بیشتر از شهرداری. 
به چند روز بعد برویم. خیلی تعریف از خانم عبادی شنیدم. با امکانات کم به شدت پیگیری می کند برای حفظ و ثبت میراث ملموس و ناملموس شهرستان. 
برگردیم به امروز. 
همان اول دور یک میز کنفرانس می نشینیم. خانم عبادی بالا می نشیند و روبرویم آقای اویسی.  پذیرایی هم می آورند. آنقدر در رفت و آمد بودم که فرصت نکردم چیزی بخورم. یک خورده حواسشان پرت صحبت می شود. کیک  بر می دارم. یواش می خواهم آن را باز می کنم. چنان صدایی می کند  فکر کنم عالم و آدم و حوا و هابیل و قابیل هم می شنوند  تا چه برسد به حاضرین در جلسه!
در چنین جلساتی، باز کردن بسته های پذیرایی ، خوردن بیسکویت و سیب و خیار و آبمیوه با نی با حداقل نوسانات صدا تقریبا جزو غیرممکن ها هست. اصلا نمی شود سایلنتش کرد! 
مثل موقعیت های مشابه که خودمان را به آن راه می زنیم مثلا نشنیدیم یا ندیدیم. آنها هم همین کار را با من می کنند. بالاخره دوپینگی لازم بود.
خانم عبادی توضیحات را می سپرد به آقای اویسی. اویسی خیلی پر است. آنقدر که از شهر خودمان هم می گوید!
گفتنِ همه اش خارج از حوصله مخاطبان با حوصله فستی امروزی است. جزئیاتش را اینترنت کامل و جامع دارد. اینجا یک جور دیگر می گویم.
شهرستان ماهشهر از شهرهای کهن است. دو جهانگرد قدیمی از هزار سال پیش یعنی ناصر خسرو قبادیانی و ابن بطوطه مراکشی به اینجا آمده اند تا به امروز که عدالت عابدینی زنجانی قمی آمده است. 
بیشتر از بیست کیلومتر تا دریا فاصله ندارد. این فاصله هم خشکی و دار و درخت و خانه مسکونی نیست.
 این فاصله را خورها تشکیل داده اند. خورها بریدگی های در ساحل دریای خلیج فارس هستند که آب در میان آنها نفوذ کرده است. 
اگر از بالا به این خور که حد فاصل ماهشهر و خلیج فارس نگاه کنید. انگار درختی تنومندی است که ریشه در خلیج فارس دارد. شاخه هایش همان خورها هستند. وقتی جذر و مد اتفاق می افتد آب این خورها بیشتر می شود. ارتفاع جذر و مد در اینجا به شش متر می رسد! تصورش را بکنید بر اثر جذر و مد آب این خورها به همراه ماهی ها دریایی پر می شود. ماهیگیران هم از فرصت استفاده می کنند. از طریق تور انداختن در ورودی ها خورها و جاهای دیگر خور ماهیگیری را شروع می کنند. 
پس تا اینجا به یک نتیجه قطعی رسیدیم. اگر نرسیدید من می رسانم. ماهشهری ها ویتامین ماهی شان خوبی دارند. 
این شهر به بین النحرین هم معروف است. به خاطر اینکه بین دو رودخانه جراحی و زهره قرار دارد. 
رودخانه جراحی از سمت رامشیر یعنی شمال می آید و در نهایت به تالاب شادگان می رود.
در جنوب شرقی شهرستان هم رودخانه زهره هست. از سمت فارس و بهبهان به سمت خلیج فارس سرریز می شود. 
جا داشت یک تمدن اینجا شکل می گرفت! 
موقعیت جغرافیایی، وجود دو رود مهم، نزدیکی به دریا موقعیت خاصی به این شهر داده. 5 بندر فقط در ساحل این شهر هستند که کشتی های کوچک و غول پیکر در سواحل آن به طور مرتب لنگر می اندازند و می آیند و می روند. 
فقط 5 بندر مهم در ساحل این شهر وجود دارد. پتروشیمی های زیادی در این شهر ساخته شده اند. به طوری که چهل و سه درصد صنایع پتروشیمی ایران از لحاظ اسمی و تعداد در این شهر هستند. از لحاظ تنوع هم رتبه اول کشوری را دارد.
وجود همین بنادر، کشتی های غول پیکر، پتروشیمی های متنوع باعث یک استثنای دیگر در این شهرستان شده و آن وجود چهار مسیر زمینی، هوایی، دریایی و ریلی است. نمونه اش را فقط در بندرعباس داریم. 
در این شهر ترک و لر و بختیاری زندگی می کنند. خیلی ها به خاطر کار به این شهر مهاجرت کرده اند. 
با وجود مدرن بودن این شهر، با دردسرهایی هم مواجه است. وجود پتروشیمی ها، بنادر، پالایشگاه ها آلودگی آبی مثل پساب ها، مایعات سمی و آلودگی هوایی را به دنبال دارند. 
به علت سطح بالای آب های زیرزمینی، عمر بناهای مسکونی کوتاه است. خیلی از ابنیه قدیمی در این مواقع به جای ترمیم، تخریب شده اند و با ساختمان های جدید جایگزین شده اند. 
میراث فرهنگی باز تلاش می کند. اندک خانه های قدیمی بازمانده را بازسازی کند. 
عبادی دو نفر  آدم حسابی معرفی می کند. می روم  تا در این فرصت کوتاه آنها را ببینم. البته می رویم با دوچرخه.
 

آنقدر در عجله بودم که فقط همین عکس را از این چند ساعت دارم. این را هم آقای اویسی به دستم رساند. خدا خیرش دهد

دوچرخه سواری در خوزستان - سیده حمیده - قسمت بیست و سوم

کم مانده بود قلبم از تنم جدا شود و سقوط آزاد کند روی زمین و بپاشد. آن هم وقتی که آن مامور پلیس را در بازار رامشیر می بینم. به سمتم می آید و می گوید: 
- آقا با چه مجوزی از  بازار فیلم می گیری؟
من هم مثل آن رئیس جمهور سابق سابق سوال را با سوال جواب می دهم:
-    مگه برای فیلمبرداری از اماکن عمومی هم نیاز به مجوز هست؟
-    بله!
با تحکم همراه با کمی ترس می گویم: 
-    نه! همچین چیزی نیست. فیلمبرداری از مراکز حساس، نظامی و حریم خصوصی نیاز به مجوز و اجازه داره و اماکن عمومی شامل این بخش ها نمی شه.  اگر هم از شخصی بخواهم عکاسی کنم حتما اجازه می گیرم. اینجا هم من دارم فیلم می گیرم نه عکس!
-    من نمی دونم شما باید مجوز داشته باشی 
حرف می زند و گوش منم ناشنوا.  فقط مانده یک هفت تیر بکشد و به دستبند بندم کند. 
تازه متوجه می شوم  ای دل و دیده غافل ! این شخص نه لباسش سبز است و نه ماشینش. آدمی که با او صحبت می کنم مامور راهنمایی و رانندگی است!  احتمالا این شهر  یا اصلا ماشین ندارد که گیر بهشان بدهد یا اینکه همه مردم به دقت هر  چه تمام تر تابع قوانین راهنمایی رانندگی هستند و به پلیس نیاز ندارند. یا حالت سومی هم می شود حدس زد  که مامور انتظامی است به اشتباه لباس راهنمایی رانندگی به تن کرده است. 
با همه اینها عجب رویی دارد!
 قوت قلبی می گیرم این دفعه محکم و بدون هیچ ترس و واهمه ای می گویم:
-    اصلا این موضوع به شما چه ربطی داره؟ شما که مامور راهنمایی رانندگی هستی و مامور انتظامی نیستی؟
جواب های پرت و پلا می دهد.  خودمم آنقدر پرت می شوم که فکر می کنم نکند من دارم اشتباه می کنم. 
به مداح اهل بیت می گویم برویم. جر و بحث با این آدم فایده نداره. 
مامور رانندگی می گوید:
-    من به اماکن اطلاع می دم 
-    به اماکن هم ارتباطی نداره. اتفاقا کاری که من انجام می دم، برای خود این شهر و مردم و معرفیشون به دیگر هموطنانمون هست و هیچ منفعت مادی هم برای من نداره! کلی هم انرژی از من می گیره.
با این نیم بند صحبتی  که خودم کردم، کم مانده یک کف مرتب برای خودم بزنم. ولی فایده ندارد. سگرمه هایش بیشتر در هم می رود. 
مداح اهل بیت از این موضوع ناراحت می شود. می خواهد یک جوری موضوع را حل و فصل کند و رتف و فتق امور را سر هم بیاورد. به او می گویم: 
-    نگران نباش! خواستم فقط به اون بفهمونم در کاری که بهش ارتباطی نداره دخالت نکنه! همونکه وظیفه خودش رو خوب انجام بده، کلی جای تشکر و قدردانی داره.
از آنجا می رویم. ولی آن شخص خیلی مصرتر، لجوج تر و مستحکم تر  از این  حرف هاست. او هم می رود و گزارش به مقامات می دهد. آخرش هم به نتیجه نمی رسد. با خودم می گویم: یعنی همینه می خواستی؟
در مسیر که می رویم. فیلم های گرفته شده با دوربینم را نگاه می کنم. دو زن را می بینم. بد جوری به دوربینم زل زده اند. بدون اینکه خودمم متوجه شوم. شانس آوردم جوان نبودند. وگرنه کارم با دمپایی و کیف دستی و کلی لیچار بود. از کجا معلوم شاید هم یک اتفاق دیگر می افتاد. در هر حال من دنبال خیر و شر نیستم و بی تقصیرم.
حالا با این وضعیتی که پیش آمده این سوال در ذهنم وول می خورد آیا می توانم با زنی که تا چند دقیقه دیگر پیشش می خواهم بروم راحت صحبت کنم و فیلم بگیرم. 
به یکی از محله های رامشیر می رویم. مداح اهل بیت. زنگ دروازه بزرگ سبز و سفیدی رنگ و رو رفته ای را می زند. مردی نسبتا مسن با دشداشه عربی و لبی خندان به استقبالمان می آید.  مثل اینکه همه چیز اوکی هست.
وارد خانه می شویم. حیاط بزرگی دارد. سایه درختِ کُنار حیاط را گرفته و میوه هایش از آن آویزان شده اند.  

خانم سیده حمیده موسوی به استقبالم می آید. هماهنگی قبلی این مزایا را هم دارد. دم مداح اهل بیت گرم! در گوشه ای از حیاط ابزار کار سید حمیده  روی زمین هستند. مشک و منقل و چیزهای دیگر با ورقه های آهنی درست می کند. 
سیده حمیده کاملا سیاه پوش است و فقط صورت و دستانش پیداست. لبخند شیرینی دارد. کارش را سمتِ راست  ورودی حیاط انجام می دهد. روی پارچه پهن شده سبزیجات گذشته تا خشک شوند. یک چهارچرخ دستی حمل بار هم هست. روی آن یک ترازوهای دو کفه ای گذاشته اند. 
حلبی های کهنه تکیه داده شده روی دیوار، ابزار کارش هستند.
یخچال قدیمی سفید رنگی هم هست.  با دهانی نیم باز با کلی خرت و پرت که به من و بقیه جمع چشمک می زنند. ابزار کار حمیده چکش و قیچی حلبی بر، انبار قفلی و یک تیغه آهن 40 سانتی  و میخ های کوچک داخل بطری آب معدنی و چند تا وسیله کوچک هست. 
سیده حمیده می نشیند تا بخشی از کارش را نشانم دهد. با چکش روی حلبی می زند. آن را کاملا به شکل یک ظرف در می آورد. چنان چکش روی حلبی می زند انگار  با تنبک ضرب گرفته می زند. تاپ تاپ تاپ تاتاتاتاتاپ تاپ تاپ تاپ تاتاتاتاتاپ.
 یاد مستندی در مورد حسین علیزاده می افتم. آنجا که می گفت در بازار آهنگرها می رفتم. صدای چکش های روی آهن، الهامی می شدند برای برخی آهنگ هایم.
سیده حمیده هنرمندی است متفاوت. هنرمندی است که دستان  از بس آهن کوبیده چروکیده و زمخت شده است. بعید می دانم کل عمرش دست و ناخنش روی کرم و لاک دیده باشند. نگاه به دست خودم می کنم. خیلی ظریف تر از دستان اوست. عجب اوضاع و زمانه ای شده. روی ظرف یک استوانه می گذرد که دری گرد روی بدنه آن دارد مثل لوله بخاری. کار مشک را انجام می دهم. 
ضمن کار سوالاتم را از او می پرسم.
-    از  چند سالگی این کار را شروع کردی مادر؟
به سختی فارسی حرف می زند با لهجه کاملا عربی می گوید:
-    از سن ده سالگی مشغول به کار شدم. زمانی که سینما آتش گرفت(منظورش سینما رکس آبادان است که در سال 56 آتش گرفت. چرا از سینما رکس گفت. لابد خاطره ای هم از آن دوران دارد. حیف نپرسیدم.) از زمان سینما تا الان من کارم همینه، یعنی چهل و پنج سال است که این کار را انجام می دم.
-    الان چند سال دارید؟
-     شصت سال 
-    این کار رو از کی یاد گرفتید؟
-    اول از آقام. اون درست می کرد  باش منم یاد گرفتم 
-    بچه های شما هم این کار را انجام می دهند؟
-    آره! ولی اونها حوصله این کار را ندارند. (با لبخند)
-    مشتری های چه کسائی هستند؟ 
-    از شهرستان می آیند از هیئت ها از همین جا. خانم آقا همه جور مشتری دارم.
-    کار چطور انجام می دید؟ 
می خواهد توضیح دهد. می بینم دمپایی هم به پا ندارد. می رود یکی از حلبی های تکیه داده روی دیوار را می آورد و می گوید:
-    من آهن ها را از جای دیگری خرید می کنم. مشتری که بیاد می گم چه اندازه ای می خوای؟ طول و عرض آن چقدر باش؟ و بعد براش درست می کنم.
-    بیشتر چی درست می کنید؟
-    مشک، منقل و هر چیزی که سفارش بدن و بتونم درست کنم.
-    مشتری هاتون وقت تکون دادن مشک ها شعر هم می خونند . با خنده می گوید: 
-    لا لا لا

مداح اهل بیت می گوید بعضی شعرها را در تنهایی خودشان می خوانند شعر عربی و فارسی در این هنگام سر خودش پایین مشغول کار است 
-    چند ساعت در روز کار می کنید؟
-    یک بار از ساعت هشت نه صبح شروع می کنم تاظهر. بعد از ظهر ها هم از ساعت سه و نیم تا شب.
در ادامه با غرور می گوید: 
-    من آزادم. در کارم به کسی کار ندارم فقط خدا! اگر خسته بشم نه دیگه کار نمی کنم 
سیده حمیده هم تعریف خودش را از آزادی دارد. با خودم فکر می کنم تعریف آزادی با توجه به اقلیم، فرهنگ و مذهب جوامع مختلف چقدر با هم تفاوت دارد. 

سید حمیده کارش را با چکش کاری روی ظرف حلبی  انجام می دهد

 

 

 

 

دوچرخه سواری در خوزستان – گروه 25 اسفند – قسمت بیست و دوم

نمی دانم چطور از شهرداری رامشیر سردرآوردم. اتفاقی بود یا اینکه  کسی معرفی کرد و یا دوچرخه سر خود آمده. 
یادم آمد. آقای مداح اهل بیت اینجا را به من معرفی کرد. اسم دقیقش خاطرم نیست. ولی قشنگ یادم می آید که سه بار مداح اهل بیت را بعد از فامیلی اش به من گفت. با همه اینها باز فامیلی اش از یادم رفت.
اتاق روابط عمومی دو نفر نشسته اند. یکی روبرویم که کلی کاغذ دوربرش است. یکی هم سمت راست که زل زده به کامپیوتر و خیلی کم حرف می زند درست برعکس من! 
روبروییم آقای جواد قنواتیان است؛ گرم و صمیمی و مهربان. همان اول از فلاکس یک لیوان چایی می ریزد تا نفسی تازه کنم. 
بعد از چند دقیقه صحبت، خیلی زود به نتیجه می رسیم که بعد از ظهر به یکی از نخلستان های رامشیر برویم و  علاوه بر دیدن آن نخلستان خاص با یک جمع سه نفره خاص تر آشنا شوم. نفر اولی خودش است. این پیشنهادش بیشتر بوی رفاقت می دهد تا کسی که بخواهد انجام وظیفه ای کرده باشد. داستانی دارد جذاب، پر از کشش و متفاوت. طوری نوشتم انگار که می خواهم کار تبلیغاتی  کنم. انصافا تبلیغ هم دارد. 
اول باید ناهار بخورم تا قوت جسمانی بگیرم و بعد عقلانی. این را قنوانیان می فهمد و مهمان شهرداری می کند. به این می گویند روابط عمومی. 
بعد در نمازخانه آنجا استراحت می کنم. ساختمان انگار عمر هزار ساله دارد، از بس قدیمی ست. یکی نیست بگوید این فضولی ها به تو نیامده، تو استراحتتو بکن. 
بعد از ظهر آقای مالک رجب پور می آید.  این  هم از نفر دوم. می رویم سمت نخلستان. رجب پور متخصص  داروهای گیاهی است. فراموش کردم از او بپرسم این چای لعنتی چه خاصیتی دارد که اینقدر حال من و خیلی ها دیگر را خوب می کند. شاید می گفت این به اعتیاد شما بر می گردد. همان بهتر که نپرسیدم. همانطور که ماشین سمند همچون رخش سفید جاده خاکی را پیش می رود رجب پور می گوید با داروهای گیاهی خیلی ها را توانسته درمان کند. 
ته دلم می گویم اگر این قدر داروهای گیاهی موثر بودند، چرا نتوانستند وبا و طاعون و مالاریا و بیمارهای دیگر که سالها گریبانگیر آدم ها بودند را از بین ببرند تا علم پزشکی جدید آمد و همه شان را تا حدی زیادی ریشه کن کرد. 
رجب پور انگار که فکرم را خوانده باشد می گوید کسانی را می شناسد که مبالغ هنگفتی ماهیانه هزینه برای داروهای شیمیایی می کردند. درمان هم نمی شدند. ولی با داروهای گیاهی با قیمتی بسیار بسیار ارزان تر درمان شده اند.
سعی می کنم از این به بعد دیگر فکر نکنم.
به سمت دوست سوم شان آقای عادل پیرو می رویم. 
نخلستان تقریبا چسبیده به رامشیر است. تا سال 90 شوره زار بود.  یکی مثل عادل پیرو پیدا می شود. عشق به طبیعت و نخل و بز و عسل و اسب دارد. در هر کدام یک ردی از خودش به جا گذاشته. با نخل کاری اش در این شوره زار حداقل کاری کرده باعث تغییر آب و هوا شده آن هم در هشت هکتار.
 خرمایی مثل پیارُم در پرورش داده که خاستگاه اصلی اش حاجی آباد هرمزگان است. خیلی ها مخالف نخل کاری در این منطقه بودند چون که شرایط منطقه را مناسب برای این کار نمی دانستند. کاشت و شد. 

عادل ایستاده از نخلستان می گوید

فقط نخلستان نیست. سیب و پرتقال و انجیر و انگور یاقوتی هم دارد. 
پیرو معتقد است نخل ها زبان و احساسات ما را می فهمند. درک می کنند. 
با هم می رویم به طبقه دوم ساختمانی که درست وسط این نخلستان قرار دارد. ساختمان عمری کمتر از نخل ها دارد. 
این سه نفر دوستی شان به سی و شش سال پیش بر می گردد. از این نوع دوستی ها زیاد داریم. از اینجا به بعد داستان وارد مرحله حساس و هیجانی با کمی حس غم می شویم. سه نفر اکپبی تشکیل داده ا ند به نام اکیپ 25 اسفند. ماجرایش 25 اسفند را از زبان خودشان می شنوم. 
عادل این طور تعریف می کند: 
ما 25 اسفند سال 1365 سه نفری در زمان جنگ توی جبهه دور هم جمع شده بودیم. ساعت هشت و نیم شب بود. بنا بر بضاعتمون یک چایی دارچینی درست کردیم.(پس اینها هم مثل من اهل چایی خوردن بودند) با هم چایی نوشیدیم. بعد از خوردن  چایی جرقه ای توی ذهنمون زد.  اینکه با هم عهد ببندیم تا زمانی که زنده هستیم، هر سال شب 25 اسفند به هر نحوی که شده ساعت هشت و نیم کنار هم باشیم.  الان که سال 1400 هست  ما 36 ساله همدیگه رو در این شب خاص ملاقات می کنیم. 
مالک خاطره ای را از اولین دیدارشان بعد از یکسال می گوید: 
عملیات والفجر ده بود. یک سال بعد از وعده مون من در منطقه عملیاتی حلبچه بودم. روز 25 اسفند نزدیک می شد. باید طبق وعده خودم را به رامشیر می رسوندم. وسط عملیات بودم. با این حال از منطقه حلبچه به سنندج اومدم. نزدیک هزار کیلومتر مسافت طی کردم، فقط به خاطر عهد و  پیمانمون. توی اون شب با همان صحبت کردیم و چایی دارچینی خوردیم. همون شب هم حرکت کردم و به منطقه جنگی برگشتم. 
جواد نمی دانم چرا کمتر صحبت می کند. بیشتر توی فکر هست. تنها می گوید: 
بیان واقعیت ها، خاطرات، خاطرات عملیات والفجر هشت، سردی هوا به اتفاق آقای پیرو شب خاطره انگیزی برای ما بود. انگار پشت این جمله کلی حرف دارد ولی نمی گوید.  

عادل می خندد و می گوید:
 این قرار 25 اسفند باعث عروسی من هم شد. ماجرا از این قرار هست که من تا سال 80 مجرد بودم.  جواد و مالک دو نفری تصمیم گرفتند اگر سال بعد هر سه مون متاهل نباشیم دیگر دور هم جمع نشیم، یعنی دقیقا منو هدف قرار داده بودند. در نتیجه من رو با این تصمیم شون وادار به ازدواج کردند. 
من هم با خنده می گویم:
-    تا هست از این هدف گیری ها باشه. ولی بیشتر از یکبار نشه
عادل دفترچه قدیمی دارد. یادداشت مربوط به آن شب را می خواند:
 در آنجا تا ساعت یازده ونیم به صرف چایی دارچینی به صحبت های گوناگون مشغول بودیم. قرار شد انشاء الله اگر خدا خواست سال دیگر و سال های بعد در همین روز و همین شب و ساعت هشت و نیم در منزل یکی از ماها جمع شویم. بعد عکس گرفتیم و روانه آسایشگاه شدیم برای خواب.
عادل از تلخی ها آن دوران هم می گوید. از دوستانی که شهید شده بودند. از قنواتیان می گوید که عکس چهارصد غواص رشید را گرفته بود. قنواتیان در آن زمان کار عکاسی انجام می داد، آن موقع هم یک جورایی کار روابط عمومی انجام می داد.
هر سه انگاری که ناگفته هایی از جنگ دارند. این را از نگاه شان می شود فهمید. شاید برایشان این سوال است که آیا می شد اصلا جنگی اتفاق نمی افتاد؟ می شد این قدر طولانی و فرسایشی نمی شد؟ این ها همه انسان اینطور همدیگر را نمی کشتند؟  و خیلی سوال های دیگر که احتمالا فکر و ذهن آن ها را تا آخر عمر به خود مشغول می کند. 
شاید هم این ها زاییده فکر و خیال پرخیال من هستند 

 

در ابتدای ورود به شهر رامشیر با اینها آشنا شدم و دوباره با آقای قنواتیان به همینجا آمدیم. قنواتیان با لباس آبی در وسط ایستاده است.

هر طور شده خودم را در میان گروه 25 اسفندی جا دادم 

دوچرخه سواری در خوزستان _ روستای مرادبیگی - قسمت بیست و یکم

چند کیلومتری از رامهرمز دور نشدم.  تا چشم کار می کند زمین هموار است و سرسبز. ساسان زنگ می زند:
-    عدالت کجا هستی؟ 
-    توی مسیر روستای مرادبیگی هستم. 
-    اگه اونجا جایی پیدا نکردی یا مناسب نبود، برگرد اینجا یا زنگ بزن خودم بیام دنبالت 
-    قربون معرفتت! جا حتما جور میشه نگران نباش به اندازه کافی مزاحمت شدم 
-    اختیار داری! وظیفه بود. ولی توی تعارف گیر نکنیا 
دوچرخه زبانش دراز می شود:
-    خیالت راحت! توی این مورد هیچ گیری نداره آقا عدالت 
از دور روستا را می بینم. ذوق زده می شوم. به خطر نخل هایش. نخل ها از بهترین درختان دنیا هستند. 

توی بعضی از مناطق ایران مردم باور دارند که نخل ها موجوداتی هستند مثل انسان. حساس و رنجور هستند. زیر آب بروند خفه می شوند. سرما به آنها بزند، سرما می خورند.  خوب رسیدگی نشوند کم بار می شوند.
در خراسان رسمی دارند. اگر نخلی بار کمی بدهد. یک نفر به طور نمایشی با اره به سمتش می رود. اول تهدیدش می کند. بعد آماده می شود که قطعش کند. اما یک نفر واسطه می شود.  ضامن می شود تا نخل سال بعد بار دهد. شبیه این مراسم در ژاپن هم است. 
نخل یک جورایی شبیه دوچرخه من است. روح و روان دارد. زبان می فهمد. جایی که خوب باشد با ذوق زدگی جلو می رود.
-    اگه تمیزم نکنی و روغن به چرخام نزنی، حسابی صدام در میاد. اینم جهت یادآوری 
-    دقیقا درسته عزیزم 
به روستا می رسم. آدمی نمی بینم. پس  اهالی کجا هستند!؟ وقت مزرعه رفتن و دامداری که نیست. 
-    یعنی خونه هستند؟ 
-    کُشتی خودت رو با این پیشگوییات 
-    می شه یه خورده ساکت باشی حواسمو پرت نکن 
-    ببین رفیقت!
-    کدوم رفیق؟
کنار یک تریلی گُنده می ایستم. قبلا اندر اشتیاقم به تریلی گفته ام. کم مانده با دوچرخه شیرجه بزنم داخلش. اما دو نفر قبل از من سرشان داخل قلبش هست. یک پیرمرد با موهایی کاملا سفید و به پشت زده و یک جوان نسبتا تنومند. مشغول تعمیرش هستند. 
-    سلام خسته نباشید 
پیرمرد با لهجه غلیط عربی جواب می دهد:
-    علیکم سلام ممنونم از شما، شما هم خسته نباشی
-    با دهیار روستا کار داشتم 
-    دهیار همینجا روبروته یعنی پسرمه
-    یک سری سوالاتی در مورد روستا داشتم
-    اینجا که چیزی نداره... برید روستای بالاتر که خیلی بهتره و آبادتر از اینجا هست 

اصلا حوصله رکاب زدن بیشتر ندارم. تا اونجا هم برسم آسمان تاریک می شود. همزمان گله های بز از کنارم رد می شوند. برمی گرد به سمت گله. مردی چفیه بسته هم دنبالشان است. آنها را با نگاهم دنبال می کنم. 
احساس می کنم امکان میزبانی ندارند.
-    نمی خوام اونجا برم. اگر مسجدی حسینیه ای مدرسه ای هست می خوام شب رو اونجا بخوابم
-    نه! ما عرب ها اینطور هم نیستیم. شما میهمان ما هستید مگه می گذاریم برای  شب مانی به جز خونه ما جای دیگه ای بری.
با خودم طوری که دوچرخه نشنود می گویم
-    لعنت به این احساس غلطم!
خانه درست کنار تریلی قرار دارد. 
 با هم به خانه می رویم. خانه آن قدر بزرگ هست که دو تریلی داخل آن جا شود تا چه برسد به دوچرخه  و من !
آقای عبادی و پسرش بیشتر نگاهشان به دوچرخه ام هست تا من.
-     همه سفرت رو با این دوچرخه می ری؟ اگر خراب بشه چه کار می کنی؟ این همه بار رو چطور روش سوار می کنی؟
خوش به حال دوچرخه از این همه تحویل گرفتن. انگار من نقشی در این سفر ندارم! متاسفانه این یک واقعیت است اگر نباشد من اصلا از اینجاها سردر نمی آورم.
-    چه عجب یه تعریف از من کردی!

وارد یک اتاق بزرگ می شوم. این اتاق اتاق مُضیف هست. بیشتر عرب این اتاق را دارند؛ اتاقی مخصوص میهمان ها  یا محل ضیافت. این اتاق ها قبلن ها از نی ساخته می شدند و قهوه خوری هم در آن به راه بود.
دور تا دور اتاق را پشتی عربی یا پشتی خلیجی قرار داده اند. این پشتی ها شبیه مبل هستن بدون پایه. حدود بیست سی سانتی ارتفاع دارند. 
من وقتی عرب ها را می بینم، یاد حاتم طائی می افتم. از بس که سخاوت دارند. در این خانه هم چایی و میوه و شام را می آورند. عبادی خودش سرسفره می نشیند و پسرش هم روبرویم. حکایتی از بهلول تعریف می کند. 
شخصی به بهلول می گوید: ای بهلول دانا! مبلغی پول دارم. امسال چه بخریم که فایده کنم. 
بهلول می گوید: 
-    برو تنباکو بخر
آن مرد تنباکو می خرد. وقتی زمستان شد، تنباکو حسابی قیمت پیدا می کند. از طرفی هرچه از عمر تنباکو می گذاشت بیشتر سود می کرد. 
زمان می گذرد آن شخص با طمع سود بیشتر در تجارتی دیگر، پیش بهلول می آید و می گوید:
-     ای بهلول دیوانه!  این دفعه بگو چه بخرم که سود کنم
-    برو پیاز بخر! 
آن مرد هم حسابی پیاز می خرد. فصل زمستان می شود. چون روش نگهداری شان را نمی داند، پیازها فاسد می شوند و کلی ضرر می کند. پیش بهلول می آید و می پرسد: 
- بهلول! آخر این  چه پیشنهادی بود که به من کردی و باعث ضررم شدی
بهلول هم می گوید: 
-    تو دفعه اول مرا «بهلول دانا» خطاب کردی ولی دفعه دوم «بهلول دیوانه» گفتی. اولین بار به عنوان یک آدم عاقل پیشنهادی دادم ولی دفعه دوم به عنوان یک دیوانه. 
کاش یکی هم پیدا می شد به ما می گفت چکار کنیم ارزش پولمان حفظ شود، افزایش ثروت پیشکش. هر چه لقب خوب  و انسانی و شخصیت افزا بود هم به او می دادیم.
عرب ها رسمی زیادی دارند مخصوص اگر کمی به گذشته برگردیم. مثلا اگر میزبان برای میهمان چایی بیاورد و میهمان نخواهد چایی بخورد به چند روش این موضوع را به اطلاع میزبان می رساند. استکان را به نعلبکی می زند که من دیگری چایی نمی خورم. یا اینکه استکان را کمی دورتر از خودش روبرویش قرار می دهد. در مراسم ها به خصوص عزاداری یک نفر به میهمانان قهوه می دهد. کسی که قهوه می گیرد، بعد از نوشیدن اگر قهوه نخواهد باید که دستانش را تکان دهد. و اگر تکان ندهد همچنان به او قهوه می دهند. 
ولی اینجا من مثل بُزی شدم که فقط می خورم. از شام و صبحانه برایم کم نگذاشتند. 

روز بعد عبادی لباس سفید بلند می پوشد. به آن دشداشه می گویند. خیلی سبک، لطیف و راحت است. در گرمای سوزان تابستان هوا به راحتی در آن جریان دارد. درست بر عکس شلوار لی بود که دیروز در عروسی پوشیدم. اندر امتیازات شلوار لی همین که مقاومت بالایی دارد. دیر کهنه و پاره می شود.
اما امان از وقتی که خیلی تنگ باشد. مثل همین شلوار دیروزی. کار به جایی می کشد که حتی شلوار را پاره پاره می کنند تا جای تنفس پوست باز شود. 
عبادی یک تپه باستانی در اطراف روستا را نشانم می دهد. باقیمانده ستون هایی در آن هنوز دیده می شوند. به تاریخچه و قدمتش و عدم رسیدگی و رها ماندنش اشاره می کند. اما اینها برای من اهمیتی ندارد. با اینکه جزئی از میراث ما هستند. آدم های امروز برای من مهم ترند.

 

نوه های آقای عبادی

 

 

دوچرخه سواری در خوزستان – عروسی بختیاری – قسمت بیستم

با شوماخر و ماشینش مو نمی زند. تنها فرقش  به ماشین پراید بودن و سرعتش بر می گردد. سربالایی جاده ی باریک و مارپیچی را با سرعت تمام بالا می رود.  تا اینکه به انبوه ماشین های ایستاده پشت به  تریلی خسته می رسد. تریلی آرام آرام، با طمائنینه تمام، زِر زِر کنان بالا می رود. جانمان را به لب آورده و کم مانده بیافتد کف جاده. نه مهدی اعصاب دارد نه ما و نه ماشین. 
مهدی تصمیم کبری را می گیرد. سرش را به فرمان نزدیک می کند. از زیر ابرو روبرو را نگاه می کند. سگرمه هایش در هم می رود. در یک لحظه پدال گاز را تا آخر فشار می دهد، از خط ممتد به سمت چپ می پیچد. ماشین با سرعت هر چه تمام تر می رود به لاین مخالف. فاطمه جیغ می کشد. من می گویم چه خبره! (یواشکی بگویم ته دلم با شوماخر هست). به کنار تریلی می رسد. ماشینی هم از روبرو می آید. کم مانده شاخ به شاخ شویم. 

آتشکوه رامهرمز

خودمان را در میان شعله های آتش می بینیم. نه اینکه تصادف کرده باشیم و حالا در میان شعله های آتش ماشین سوخته مان باشیم یا اینکه مرده باشیم و بدون رفتن به عالم برزخ مستقیم به جهنم رفته باشیم. 
ما هنوز آرزوها داریم و سگ جان تر از این حرف ها هستیم. خلاصه اینکه آمدیم به «تشکوه» یا «آتش کوه» و به عبارت خیلی قشنگ تر و بهتر «کوه آتشین»! .کوه نیست بیشتر به «تشتپه» می خورد.  از جای جای تپه آتش بیرون می زند. جماعت زیادی هم آنجا ایستاده اند و عکس آتشین می گیرند. رو به ساسان می کنم و می پرسم: «ساسان! این آتش ها از کجا میان» 
-    از آتش فشان های مجمع الجزایر هاوایی. شوخی کردم. اینها به خاطر گوگرد توی زمین  و گاز طبیعی هست که از دل زمین بیرون می زنن
-    چند وقته این طور شعله دارن ؟
-    خیلی وقته می سوزن. شعله های آتش شبانه روز هستن. 
-    الان موقعیت دقیق اینجا کجاست؟
-    منطقه ماماتین بعد از روستای گنبد لران.
احتمال می دهم در زمان های گذشته مردم بر این باور بودند که اینجا اجاق گاز جن ها هست یا اینکه زرتشتی ها در زمان ساسانیان از آن به عنوان آتشکده استفاده می کردند. 
-    ساسان احیانا این دور و برها آتشکده ای نیست؟
-    نه! اصلا همچین چیزی نداریم. 
مثلا خواستم نشان بدهم که خیلی می فهمم! کاملا تیرم به آتش ها خورد و سوخت. 
-    بچه ها زود باشین آماده بشین بریم جای دیگه وقت کمه! 
-    کجا مونده؟
-    چشمه قیر! اون هم همین نزدیکی هاست. 
-    چشمه قیر چه چطور جایی هست دیگه؟
-    توی منطقه ماماتین ده چشمه قیر وجود داره. اینی که ما می خواهیم بریم توی همین مسیر رامهرمز به باغملک  و نزدیک روستای شاردین هست.

جاده خاکی به سمت چشمه قیر

کمی که می رویم به یک جاده خاکی می رسیم. هر چند که تردد توی جاده خاکی دردسر دارد آن هم برای ماشین مهدی شوماخر ولی خوبیش این است که خود خودمان هستیم با دشت هایی سرسبز  و با طراوت! آنقدر زیباست که به وقت پیاده شدن خدیجه و فاطمه می روند به سراغ لباس های رنگارنگ بلند بختیاری که از یکی از مغازه های  رامهرمز به عاریت گرفته اند. مهدی شوماخر ما هم برای آنکه کم نیاورد، لباس بختیاری یعنی دبیت و چوقا را به تن می کند و کلاه مشکی به سر می گذارد. 
برای اینکه دل من هم نسوزد برخلاف خودش که شلوار گشاد بختیاری به تن کرده، یک شلوار لی تنگ با یک پیرهن سرمه ای چهارخانه هم به من می دهد. من با همان لباس شلوار ورزشی دوچرخه ام آمده ام. شلوار چنان تنگ است که اگر حافظان اخلاقیات جامعه آنجا بودند حتما  پس از دستگیری برای ارشاد به محل مورد نظرهدایتم می کردند. فقط ساسان که میزبانمان هست سرش بی کلاه مانده و تنش بی لباس بختیاری! 

بعد از اینکه عکس و عکس بازی تمام می شود می رویم سروقت چشمه های قیر. در اینجا هم قیر به طور طبیعی از دل زمین می جوشد و به رودخانه زرد جاری می شود. بوی قیر هم کل منطقه را گرفته. جالب اینکه ماهی هم در این آب قیرآلود زندگی می کنند مثل عادت ها آدم ها به هوای آلوده این ماهی ها هم به آب الوده عادت کرده اند. 

 

ساسان در حال نشان دادن قیر جاری در چشمه

دارسی هم در سال 1282 اولین بار استخراج را از منطقه ای نزدیک همین منطقه یعنی مسجد سلیمان شروع می کند. اما برای این کارش 5 سال زمان می گذارد. مشکلات زیادی هم سر راهش ایجاد می شد و حتی مقاطعی تصمیم می گیرد که قید استخراج را بزند و برود. تا  اینکه دولت انگلیس به او می گوید آنجا را ترک نکن ما حمایتت می کنیم. 
در همان زمان دولت وقت ایران یعنی دولت قاجار در حال خوشگذرانی و زن بارگی و اعطای کشور بودند. به انگلیسی ها هم گفته بودند هر وقت که به نفت رسیدید درصدی از آن را به ما بدهید و یک سری امتیازات دیگر هم به آنها داده بودند.  
آخرش هم که به نفت می رسند، کار به ملی کردن نفت می رسد. اما با ملی کردن نفت هنوز ما می بینیم که قیر و نفت و گاز ما به خاطر نداشتن تجهیزات لازم استخراج در حال هدر رفتن هستند و جاذبه ای شده اند برای اینکه بیایند و این هدر رفت را ببینند و لذت ببرند!
-    بچه ها زود باشید! بریم که به عروسی برسیم.
پس فهمیدید که ماجرای آن لباس های محلی بختیاری خانم ها و مهدی و شلوار لی تنگ من برای چه بود.
در تاریکی شب به محل عروسی می رویم. آنقدر ماشین جلوی تالار عروسی جمع شده که فکر کردیم ماشین های کل شهر رامهرمز آنجا هستند. نزدیک دو هزار نفر برای میهمانی آمده بودند. همگی تعجب کرده بودیم برای این همه مهمان! ساسان هم وقتی تعجب ما را می بیند می گوید: «البته الان شب هفتم مراسم عروسی هست.» 
با همان لباس های محلی و غیر محلی و جینی به جمع مهمانان عروسی می رویم. در محوطه ای باز  عده ای می نواختند و عده می رقصیدند و عده ای دیگر دست می زدند. 
من و ساسان هم که نه نوازندگی می دانستیم و نه رقص فقط دست می زنیم و  یک خورده ای هم مهدی و فاطمه و خدیجه می خندیم. خیلی از میهمانان که بختیاری هم بودند اصلا لباس بختیاری نداشتند ولی اینها که بختیاری نبودند لباس بختیاری داشتند. 

آنها هم کم نمی آورند و حسابی میدان داری می کنند. رقص شمالی و لری را با هم قاطی کرده اند و یک رقص ترکیبی منحصر به فرد ایجاد کرده اند. مهدی حتی لهجه اش هم لری شده است . کار به جایی می رسد که گروه نوازنده شروع به نواختن موسیقی عربی می کنند. در این وقت یکهو می بینیم مهدی که حسابی جوگیر شده به سمت آن ها می رود و بلند با لهجه غلیط لری فردا می زند:
-    عرب مرب ناریم فقط لری! 
تا این را می گوید. جمعیتی مثل براده های آهن که جذب آهن ربا شوند به سمت او هجوم می آورند. غافل از اینکه جمعیت عرب زیادی هم در این میان هستند که خودشان را برای رقص عربی آمده کرده بودند. این حرف مهدی حسابی به آنها بر می خورد و مهدی فرار را برقرار می کند.
من و ساسان روده بر شدیم از خنده. یعنی اگر مجموع خنده های سه چهار ساله اخیر من را با همه جمع می کردیم و به توان سه می رساندیم این قدر نمی شد. 
بهترین زمان مراسم یعنی نوبت شام که می شود، مردم دسته دسته به داخل سالن پذیرایی می روند. ولی ما زرنگی می کنیم و به زور خودمان را داخل جمعیت می کنیم و دقیقا هم متوجه نیستیم که کجا می رویم. هر جا که می روند ما هم می رویم. تا اینکه به بخش غذا خوری می رسیم. سریع یک میز شش نفره برای خودمان کنار می گذاریم و خودمان را آماده خوردن می کنیم . یک لحظه سرم را بالا می آورم. صحنه عجیبی می بینم رو به ساسان می کنم و می گویم: «ساسان متوجه دور و برت هستی؟»
-    چی شده مگه؟
-    تنها مردای جماعت  حاضر من و تو و مهدی هستیم.
-    راست می گی!
سرمان را مثل مجرم ها پایین می اندازیم. این دفعه فاطمه و خدیجه هستند که به ما می خندند. 

با جمع دوستان طبیعت گرد در چشمه قیر

نوازنده می نوازد و مردم می رقصند 

جمعیت در حال رقص در تالار عروسی

دوچرخه سواری در خوزستان – خدیجه برزمینی – قسمت نوزدهم

اسمش خدیجه بود، خدیجه برزمینی. اهل روستای توران فارس گلستان.  بدنی کشیده داشت مثل ابروانش. ته لهجه مازندرانی داشت. کنار کوله پشتی بزرگش نشسته بود و وسایل هایش را جمع و جور می کرد. بعید می دانم وزن خودش و کوله اش خیلی تفاوتی با هم داشته باشند! چطور این همه بار را جابجا می کرد!؟ یعنی اگر می گفت ساکش چرخ داشته و سوارش شده آمده برایم باور پذیرتر بود. 
ساسان داخل آشپزخانه تدارک چایی می دید. همگی داشتیم چای مرگ می شدیم.  مهدی هم از حمام داد زد: 
-    فاطمه! حوله یادم رفته، بهم برسون!
قلقلکم می آید حوله خودم را به دستش برسانم. اما رعایت شئونات اخلاقی و اسلامی و انسانی می کنم.
 رو می کنم به خدیجه. کتاب منطق الطیر عطار را ورق می زند می پرسم:
-    توی سفر وقت می کنید کتاب بخونید؟ 
-    آره! هر جا که وقت استراحت پیدا می کنم، چند صفحه ای از کتاب رو می خونم.
-    خوشبحالتون! من که وقت استراحت فقط می خوابم. الان چه مدت سفر هستین؟ 
-    نزدیک دو هفته میشه
با تعجب می پرسم:
-    دو هفته! تنها سفر می کنید؟
-    آره! معمولا وقتی تعطیلات گیر میارم تنهایی سفر می کنم. توی این سفر هم آخرای سفر بودم که دوستانم مهدی و فاطمه رو توی ایذه می بینم. اونها هم از شمال اومده بودن. از اونجا دیگه باهم اینجا می آییم. 
-     حالا چه شد که این سبک سفر رو انتخاب کردین؟
کتابش را کناری می گذارد و می گوید:
-    داستانش طولانیه!
-    خب تعریفش کنید.  تا بچه ها آماده می شن، داستانتون رو بگید.
خدیجه مثل یک راوی، داستانش را اینطور تعریف می کنم.
-    من از کودکی توی روستا بودم.  همونجا درس خوندم.  ورزش هم خیلی علاقه داشتم.  از  ورزش کبدی تا  والیبال و کوهنوردی.  برادرا و خواهرام همگی تحصیل کرده هستن. توی روستا بعد از اینکه درسم رو تموم کردم، دفتر خدمات پستی زدم. اما حادثه ای باعث شد که کل روند زندگیم از این رو به اون رو بشه.
-    چه حادثه ای!؟
همانطور که دستانش را به هم می مالد و نگاهش به آنهاست می گوید: 
-    یک برادر کوچکتر به اسم محسن داشتم. از دوران کودکی با هم بودیم. دوران خوشی با هم داشتیم. بزرگِ  بزرگ شدیم تا اینکه محسن سال 94 رفت دنبال ازدواج و تجربه زندگی جدید. بعد  تهران مهاجرت می کنه. تا اینکه آن اتفاق شوم می افته. 
لحظه ای سکوت می کند و چیز نمی گوید. انگار یادآوری خوبی برایش نبود. ادامه می دهد:
-    یک روز که محسن با موتور سیکلت به محل کارش می رفت با موتور دیگری تصادف می کند. همانجا ضربه مغزی می شود و جانش را از دست می دهد. فقط در یک لحظه! محسن از اونجایی که کارت اهداء عضو داشت، با اهدای اعضای بدنش زندگی دوباره برای افراد دیگری می دهد. 
وقتی خدیجه این را می گوید، خوب نگاهش می کنم. شکستنی و غمی در او نمی بینم. انگار که بخواهد بغض  خودش را فرو بخورد و چیزی نگوید. کمی سکوت می کند. سکوت رو می شکنم
-    خدا ر حمتش کنه! درکش واقعا سخته!
-    ممنونم! وقتی برادرم تصادف کرد و چشم از این دنیا بست. با خودم فکر کردم  آخر و عاقبت این همه تلاش و کوشش چی شد؟ برادرم اونقدری کار کرد و برای آینده خودش برنامه ریخت که نتونست از امروز خودش لذت ببره.
-    خب! برای اینکه این اتفاق برای شما نیافتد  چه کاری کردید؟ 
-    همونطور که گفتم یک دفتر پست بانک در روستا داشتم. هشت سالی توی آنجا کار کردم. با اتفاقی که برای برادرم افتاد خواستم خودم شکل دیگری از زندگی رو تجربه کنم. با توجه به اینکه قبلا اهل ورزش بودم. تصمیم گرفتم یک برنامه طولانی رکاب زدن داشته باشم.
-    مگه قبلا دوچرخه سواری کرده بودید؟
-    اصلا ! دوچرخه گرفتم و شروع کردم به یاد گرفتن. بعد یک سفرِ چهار روزه از اصفهان به عقدا انجام دادم. همین مقدمه ای شد برای اینکه یک سفر طولانی انجام بدم. من می دیدم اکثر کسانی که سفرهای طولانی با دوچرخه دارند، یک برنامه یا شعار مشخصی برای برنامه سفرشون هستند. پس به فکر این افتادم که من هم با یک هدف و شعاری سفر برم.
-    چه شعاری ؟
-    خیلی فکر کردم. تا اینکه به این نتیجه رسیدم شعار «اهداء عضو» رو انتخاب کنم. همون کار خوبی که برادرم انجام داده بود با وجود مرگ زودهنگامش، جسمش باعث کمک مریض های دیگه ای شده بود. با انجمن اهدای عضو ایرانیان تماس گرفتم. اونها قول همکاری برای سفرم دادند، ولی عملا حمایتی نمی کردند. یعنی باورشون نمی شد که من بتونم به تنهایی سفر بروم. آخر آنقدر اصرار کردم که اونها قبول کردند.
-    سفرتون را از کجا شروع کردید؟
-     از نائین اصفهان شروع کردم
-    چه مدت  طول کشید؟
-    55 روز

اصلا برایم باور کردنی نبود. یک نفر آن هم یک خانم آن هم به تنهایی آن هم برای اولین بار بتواند این همه مدت دوچرخه سفر کند. معمولا کسانی به تنهایی با دوچرخه سفر می کنند، اول مسافت های کوتاه به سفر می رود و به مرور مسافت را زیاد می کنند. این طور نیست که همان اول مثلا یک ماه سفر طولانی بروند.
-    این سفر چه تاثیری روی شما گذاشت؟
-    می تونم بگم این سفر از بهترین سفرهای زندگیم بود. خاطرات خیلی زیادی توی مسیر دارم. با آدم های زیادی آشنا شدم. مردم باورشون نمی شد یک خانم با دوچرخه سفر کنه. سختی هایی هم داشت، ولی با این حال لحظه به لحظه اش برام خاطره بود.
این بخش صحبتش را کاملا درک می کردم. بعد پرسیدم.
-    بهترین بخش سفرتون کجا بود؟
-    وقت رسیدن به شهرمون بود.  ناخودآگاه اشک از چشمام سرازیر می شد. خیلی برام لحظه به یاد ماندنی بود. 
-    دمتون گرم! واقعا کار بزرگی کردید.
ولی بعضی سوال ها دیگر در ذهنم ماند. اینکه چطور او با وجود جوانی و زیبایی اش  تنها به سفر می رود؟ چطور به آدم ها اطمینان می کند؟ شب مانی هایش را چکار می کند؟ با آدم های ناخوشی که کم هم نیستند و می خواهند مزاحم خانم ها شوند چه کار می کند  و یا آدم های به ظاهر متشخص می خواهند هر طور شده طرح دوستی بریزند چه کار می کند؟
با همه اینها او خودش راه خودش را انتخاب کرده و قطعا در این چند سال تجربیات زیادی به دست آورده و خودش بهتر از هر کسی انتخابش را می داند. 
-    بچه ها! بیایید چایی آمده ست. زود چایی بخوریم و بریم! وقتمون کمه باید به بقیه برنامه هامون می رسه. 
نیاز به گفتن نیست که این صدای ساسان است.

دوچرخه سواری در خوزستان – شهرستان رامهرمز – قسمت هجدهم

هیچ جنبنده و خزنده و پرنده ای دیده نمی شود. فقط چند مورجه سیاه سرگردان را روی زمین می بینم که دانه کشان به مقصدی نامعلوم می روند. ردشان را می گیرم تا به لانه شان می رسم. حداقل می دانند آردی و جای گرمی دارند.
-    حالا تو از کجا فهمیدی جاشون گرمه!
-    خب! همین که باد به سروصورتشون نمی زنه یعنی گرم دیگه
-    عجب استدلالی!
کوچه را نگاه می کنم. خسته و کلافه ام. جای ستاره ها در آسمان روستا خالی است. چراغ های روستا جای ستاره های آسمان شب را گرفته اند. چراغ تیر برق دراز هم با تعجب به من زل زده. احتمالا از خودش می پرسد این مرد کاپشن آبی دوچرخه سوار عینکی سرپوشیده توی مسجد روستا چکار می کند؟ 
خوابم می آید. کم مانده روی زمین ولو شوم. کاش به قد و قواره مورچه ها می شدم می رفتم منزل شان برای چاق سلامتی.
مسجد حیاط بزرگی دارد، اما در نمازخانه بسته است. باد سردی گرداگرد حیاط می چرخد و هجوم می آورد به بدنم. انگار آدمی حقیرتر و ضعیف تر و دم دست تر از من پیدا نکرده. از کاپشنم رد می شود.   تا مغز استخوانم می رود. 
 نیم ساعت می شود زیر این سرمای کوفتی منتظرم. دو نوجوان پِچ پِچ کنان از کنار مسجد  رد می شوند. با دیدن من، انگار جن زده شده باشند. با چشمان گرد قُلنبه براندازم می کنند. حالی شان می کنم دوچرخه سوارم و برای استراحت به روستای «دره اناری» آمده ام. اگر خدا بخواهد، قراری هم با دهیار روستا دارم. وقتی خیالشان راحت  می شود جن نیستم، دعوتم می کنند به خانه شان. شماره می دهند اگر دهیار نیامد تماس بگیرم. 
لبخندی می زنم. مسیر رفتنشان را نگاه می کنم. احتمالا به خانواده شان بگویند «جنِ دوچرخه سوار به خانه مان دعوت کردیم.» به هر حال خوش بحالشان که جای گرمی دارند و زود می توانند بخوابند. اما این به معنای این نیست که از این لحظات بدم بیاد و یا اینکه مرض سادیسمی در وجودم باشد. اینطور نیست.
این شرایط باعث می شود قدر لحظات خوش دیگر را بهتر بفهمم. زندگی هم در ورطه تکرار نیافتد. این هم از آن سخنان حکیمانه بود.
 نیم ساعت بعد ماشین پژوی سفید رنگی جلوی مسجد می ایستد. مجید کریمی دهیارِ روستا  اول معذرت خواهی می کند و بعد دعوت به خانه شان می کند. تردید در گفتنش می بینم. می گویم«اگه در مسجد را باز کنی، مثل اینکه به خونت رفتم». نصف شب زمان مناسبی برای رفتن به خانه مردم نیست. می گوید«برم شام بیارم». می گویم «خوردم». ولی راستش نخوردم. می دانم برود دیگر آمدنش معلوم نیست به کی می افتد. 
داخل مسجد می شویم. سریع بخاری را روشن می کند. سرما تسلیم می شود و دنبال شب گردی اش می رود.  مجید چایی دم می کند تا از درون هم گرم شوم. بدون اینکه بخواهم از سفرهایش می گوید و ایرانگردی هایش. حال و حوصله شنیدن ندارم، از بس خوابم می آید. ولی وانمود می کنم که شش دنگ حواسم به اوست.
تا می رود بساط شام را پهن می کنم؛ کنسرو ماهی ام، قرص جوشان ویتامین سی در آب  و نان. 
بعد چراغ ها را خاموش می کنم  و می لولم داخل کیسه خواب. چند ثانیه نمی شود خواب پلک هایم را به شدت  فشار می دهد. 
روز بعد  به سمت رامهرمز می روم.  

ساعت ها رکاب رکاب تا وقت ظهر به رامهرمز می رسم. از یک سربالایی که اشراف به شهر با حاشیه سبز دارد.
 وارد رامهرمز می شوم. 
در اولین خیابان یعنی خیابان شهید رجایی، برای لحظاتی می ایستم. شهر چهره خسته ای دارد. خانه ها انگار  چند دهه دست نخورده باقی مانده اند. تجربه برایم ثابت کرده است که هر چه از پایتخت دورتر می شوم، چهره شهرها همین طور عقب مانده تر و قدیمی تر می شود. امکانات شهری به کمترین مقدار می رسد. پایتخت انگار سرچشمه پرآبی است که آب را از جاهای دیگر کشور می  مکند. نهایت سخاوتمندی اش هم دادن آن به دور بری هایش هست.
وقت ظهر رفت و آمد هم در خیابان نیست. برخلاف دیشب هوا گرم و مطبوع بهاری حالم را خوب می کند. مغازه فلافلی می روم تا فلافل جنوبی را تست کنم. اصلا کسی به  استان خوزستان بیاید و فلافل نخورد، سفرش قبول نمی شود. 
 سفارش دو پرس فلافل می دهم. خودکشی می کنم در این تعداد خرید!
 موبایلم را باز می کنم تا بیشتر در مورد رامهرمز بدانم. 
رامهرمز از شمال به ایذه،  از جنوب به بندرماهشهر و از غرب به ارتفاعات کوهستانی راه دارد. تا مرکز استان یعنی اهواز صد کیلومتر فاصله دارد.
بختیاری ها، عرب ها و ترک ها قشقایی ساکنان این شهر را شکل می دهند.  آب و هوای گرم در کنار  رودخانه جراحی، این شهر را مساعد برای انواع محصولات کشاورزی و باغداری مثل خرما و نارنج و لیمو و ترنج کرده. سبزیکاری هم در این شهر رونق دارد. 
شاید به خاطر همین شرایط این شهر دارای اماکن تاریخی مثل گور هرمز ساسانی، غار صیدون کبوتری، قلعه داودختر، قلعه امیرمجاهد، قلعه یزدگرد است. 
سومین میدان بزرگ نفتی ایران، میدان نفتی مارون، در محدوده این شهر قرار دارد. از خودم می  پرسم پس سهم این شهر از این همه آثار تاریخی، مناظر طبیعی، محصولات کشاورزی چیست؟ چرا ظاهر این شهر اینطور قدیمی مانده؟ این شهر اگر نفت را هم نداشته باشد، با دیگر ظرفیت های طبیعی و تاریخی اش، می تواند مسافران زیادی را به سمت خود بکشاند  و منبع درآمد خوبی هم برای شهر داشته باشد.  این بدترین نوع عدالت است که درآمدهای اصلی این شهر، به شهر نزدیک پایتخت برسد، ولی شهر دیگه هیچ!
کار از این روضه خوانی گذشته، دو فلافل چنان قوتی به من می دهد که حرکتم را ادامه می دهم تا به میدانگاهی می رسم. پرسان پرسان ساسان را پیدا می کنم. 
یک لحظه خودم را داخل پراید می بینم. راننده اش مهدی است. ساسان هم با دست راست به ماشین و دست چپ به فرمان دوچرخه ام هدایت دوچرخه را به عهده دارد و مسیر خانه شان را نشان می دهد. ماشین به هر دست اندازی که می رسد انگار قلبم می خواهد بیافتد وسط خیابان. می گویم نکند ساسان تعادلش را از دست بدهد و زمین بیافتد. شاید هم نگرانی ام از خود دوچرخه باشد که این نهایت بدجنسی ام را می رساند. امیدوارم که این طور نباشد.
در محله قدیمی از شهر رامهرمز به خانه شان می رسیم. حیاط خانه شان که وارد می شوم. اول سرم را به سمت راست بر می گردانم و حیاط بزرگی می بینم. پدر که پیرمردی نزدیک هفتاد سال دارد با پیرهنی سفید و ماسک زده بر روی صورت روی صندلی نشسته و خوش آمد می گوید. 
ساسان ابوالعباسی ورزشکار و طبیعت دوست علاوه بر من، یک زوج و یک خانم  مهمان دارد. مهدی باقری به همراه همسرش فاطمه آمده، هر دو مازندرانی، اهل کوهنوردی و طبیعتگردی هستند. توی همین طبیعت با هم دیگر آشنا شده اند. چند وقتی با هم سفر رفته اند و یکهو ببخشید اشتباه شد در یک مدت زمان نسبتا طولانی می فهمند که چقدر به درد هم می خورند. پس برای اینکه کار از کار نگذرد تصمیم می گیرند طی یک فرایند مثل سایرین حلقه ازدواج رد و بدل بکنند و   با هم بیافتند در مسیر زندگی و سفر. 
کار و بارشان مشخص است. مهدی نمی گفت خودم می فهمیدم که آهن فروشی است. از بس چهره آهنی دارد. برعکس چهره اش، خیلی نرم و مهربان و شوخ طبع است. همسرش کار فروش لوازم کوهنوردی هم به صورت آنلاین و فروشگاهی انجام می دهد. این طور زوج هایی معمولا زندگی های خوبی هم تجربه می کنند، چرا که توی طبیعت و میان سختی ها و رنج ها و خاطرات توانستند روحیه های همدیگر را خوب بشناسند. 
اما خدیجه برزمینی هم همراه شان است از استان گلستان.  سفر او با یک کوله به تنهایی  از مازندران به شهر ایذه بوده که با مهدی و فاطمه آشنا می شود و با آنها سفرش را ادامه می دهد تا سر از رامهرمز در می آورد. می گوید دوچرخه سواری هم می کند و سابقه رکاب زدن طولانی دارد. 
 برگردیم به خود ساسان که میزبان من و ما هست. ساسان متولد هفتاد است. تجربه کارهای مختلفی از فلافلی گرفته تا کار در تریلی، لوله کشی، سفید کاری را دارد.  الان هم کار تعمیر و فروش دوچرخه انجام می دهد. اینطور نیست که فقط عضو انجمن دوستداران طبیعت باشد، بلکه کارهای زیست محیطی مثل درختکاری، اطفای حریق جنگل، رهاسازی بلبل و جوجه تیغه درمان شده از خشم طبیعت و انسان را انجام می دهد. مسلما همچین شخصیتی باید کوهنورد و دوچرخه سوار هم باشد. ولی نمی دانید که قهرمانی دوچرخه سواری هم دارد. 

ساسان در حال نشان دادن میوه کُنار باغچه شان 

خانه پدری بزرگ دارد. درختان کُنار و نخل از درختان جنوبی هستند که هر دوی آنها در داخل حیاط خانه به تماشای میهمانان ایستاده اند. این درختان هم میزبانی پرنده هایی مثل گنجشک و بلبل جغد را بر عهده دارند. در عوض پرندگان هم به اجرای کنسرت موسیقی طبیعی پرداخته اند. 
بخشی از باغچه را هم به کاست سبزی اختصاص داده و زباله های قابل بازیافت را در قسمتی از باغچه قرار داده تا شیره آنها توسط خاک کشیده شود و غذایی برای سبزیجات شود. 
گوشه از پذیرایی خانه دوچرخه چند نفر کنار هم به ردیف ایستاده اند. دوچرخه ساسان، پدرش، برادرش، زن برادرش و برادر زاده اش.

دوچرخه های ردیف شده در داخل اتاق 

از ساسان می پرسم:  
-    حیاط به این بزرگی دارید، چرا دوچرخه ها را  داخل خونه گذاشتید؟ 
-    به خاطر دزدها!
جواب کوتاه، مختصر و صریح! دزدها هم احتمالا از شکم پری دست به این کارها می زنند شاید هم به دنبال فرونشاندن هیجانات و شاید هم تحت تاثیر شبکه ها و ماهواره ها و بازی های کامیپوتری باشند. این هم نقلی قولی است.
قورمه سبزی جا افتاده مادر ساسان حالم را حسابی جا می آورد. 

استراحت و صرف صبحانه در مسیر باغملک به رامهرمز

 

باغ ملاعلی از باغ ها اطراف رامهرمز 

نخل های جنوبی با گل های کاغذی که نماد گرما خوزستان هستند 

با جمع دوستان در حال صرف هندوانه